بررسي حديث «لولا فاطمه...» از ديدگاه كلامي

يكي از آفات دين و دينداري مسئله غلو در مورد پيامبران، اولياء، بزرگان ورهبران ديني است. اين مشكل در اديان پيشين بوده كه خداوند در قرآن از آن نهي فرموده است.ائمه معصومين نيز با اين مسئله مقابله نموده اند. در زمان ما مبارزه با اين آفت يكي از وظائف دين پژوهان وعالمان ديني است.حديث يكي از راه هايي است كه غلو از طريق آن به درون دين راه پيدا مي كند از جمله احاديث غلو آميز عبارت مشهور زير است؛ «عن رسول الله عن الله (تبارك و تعالي) انه قال: يا احمد! لَوْ لاكَ لَما خلقت الافلاك ، و لو لا علي لما خلقتك؛ و لو لا فاطمه لما خلقتكما.» با بررسي دقيق ملاحظه شد كه اولا: اين مطلب سند و منبع معتبري ندارد. ثانيا: از جهت متن و محتوا نيز داراي مشكلات جدي است زيرا اين عبارت داراي سه بخش است.بخش اول آن (لَوْ لاكَ لَما خلقت الافلاك ) با آيات وروايات صحيح (منقول از شيعه واهل سنت) وعقل قابل تاييد است.ولي دو بخش ديگر آن مخالف قرآن، سنت وعقل است ودر نتيجه قابل پذيرش نمي باشد. برخي تلاش كرده اند تا آن را به نحوي توجيه كنند ما توجيهات را نيز مورد بررسي قرار داده و روشن شد كه توجيهات مذكور از اين دوبخش از روايت غير قابل قبول است.