ظهور تصوير و تجلي آن بر زبان در روياي فرويدي و روياپردازي باشلاري

براي فرويد، اثر ادبي همانند رويا، نوعي پرتو افكني از روان نويسنده اش است. او با كنكاش در اثر ادبي، عقده هاي دروني مربوط به زندگي پيشين نويسنده را كشف مي كند و در وراي من دوم نويسنده كه در اثر ظاهر مي شود، من حقيقي او را كه با پوست و گوشت و استخوان، زندگي را لمس مي كند، در مي يابد. روانكاوي باشلار نه با ناخودآگاه، بلكه با بيداري، آگاهي و انسجام رواني شخص خيال پردازي كه دست به خلق اثر مي زند، گره خورده است. روياپردازي قابليت توليد تصوير در لحظه را به شخص روياپرداز مي دهد. بنابر اين، برخلاف تصوير ايستا و منجمد و گذشته اي فرويد كه در رويا به نمايش در مي آيد، تصوير باشلار پويا، خودجوش و بريده از گذشته است و از آنجا كه تصاوير برخاسته از تخيل در لحظه و آنچنانكه هستند، پديدار مي شوند، واژه ي هستي شناسي معناي خود را مي يابد. از سوي ديگر، ارجاع گاستون باشلار به متد هاي روانكاوانه، نقش بسزايي در نيل به شناخت عيني دارد. باشلار، رويا پردازي را، معطوف شدن ذهن و آگاهي و تخيل به عالم ماده و دنياي چيزها مي داند و از همين سو است كه مسئله ي پديدارشناسي در بطن انديشه ي باشلار مي گنجد. نفوذ در مركز عالم ماده، قلب و روح هنرمند را فعال مي كند و تصاوير را مستقيما به آگاهي او مي فرستد. چنين درخشش تصويري در بداعت تمام خود، سوژه اي را مي طلبد كه پيش فرض ها را كنار گذارد و وارد دنياي جديدي شود تا با آزادي از زنجيرهاي كلامي ، اين بداعت و اين دنياي جديد را در اثر و در قالب كلامي جديدي، به منصه ي ظهور بنشاند. بدون ترديد، ويژگي غير منتظره ي تصوير ناب، در علم روانكاوي كه هميشه به دنبال وقايع سركوب شده ي گذشته است، بي معنا است. تناقض ميان بار عليتي تصوير فرويدي و بار هستي شناسانه ي تصوير باشلاري، شيوه هاي خوانشي متفاوتي را مي طلبد. روش باشلار بر خوانش دقيق و مكرر آثار جهت همدل و يكي شدن با تخيل خلاق نويسنده در لحظه اي كه اثر را خلق كرده، مبتني است. خواننده ي فرويدي نيز در صدد پس زدن حجاب اثربر مي آيد، تا گذشته ي خالق اثر را درك كند.