مخاطرۀ اخلاقي در عمليات بانكي بدون ربا

در اقتصاد به هر عملی كه در آن معیارهای اخلاقی نادیده گرفته شود، مخاطرۀ اخلاقی (ethical risk) اطلاق می‌شود. به‌دلیل گسترده بودن دامنۀ این‌گونه اعمال، در این تحقیق فقط دو نوع اصلی و شایع آن یعنی كژمنشی (Moral hazard) و كژگزینی (Adverse selection) در زمینۀ عملیات بانكی بدون ربا بررسی شده است. با توجه به پیچیده بودن فرایند مخاطرۀ اخلاقی، وقوع یا عدم وقوع آن را با بروز نتایج آن می‌توان درك كرد. یكی از مهم‌ترین نتایج مخاطرۀ اخلاقی در عملیات بانكی، وجود مطالبات غیر‌جاری در بانك‌هاست. به این ترتیب مطالبات غیر‌جاری بانكی را معیاری از مخاطرات اخلاقی در بانكداری در نظر گرفتیم. به‌طور كلی در عملیات بانكی، كژگزینی به‌عنوان سوء تخصیص منابع بانكی و كژمنشی به‌عنوان عدم سرمایه‌گذاری صحیح گیرندۀ تسهیلات و در نتیجه عدم بازپرداخت تسهیلات تعریف می‌شود. براساس این تحقیق، بانك‌های خصوصی با بیشترین مخاطرۀ اخلاقی و بانك‌های تخصصی با كمترین مخاطره در بین بانك‌ها، و تسهیلات قرض‌الحسنه در بین انواع تسهیلات، با كمترین مخاطرۀ اخلاقی مواجه‌اند.