مدل سازي ديرينه محيطي با استفاده از ايزوتوپ هاي پايدار اكسيژن و كربن در كربنات هاي پدوژنيك و سيماني حوضه آبخيز رودخانه سقز

تركيب ايزوتوپي كربن و اكسيژن در كربنات هاي پدوژنيك به عنوان ابزار مهمي جهت بازسازي شاخص هاي محيطي گذشته مانند دما، بارندگي موثر و غلظت گاز كربنيك اتمسفري در زمان تشكيل كربنات ها و شناسايي تاريخچه پوشش گياهي و فهم فرآيندهاي ژئومورفيك به كار گرفته شده اند. در اين مطالعه 16 نمونه، شامل 8 نمونه از كربنات هاي پدوژنيك افق خاك قديمي و 8 نمونه ازسيمان هاي كربناتي كنگلومراهاي رودخانه-اي براي آناليز تركيبات ايزوتوپي اكسيژن و كربن در حوضه آبخيز رودخانه مورد استفاده قرار گرفتند. مقادير پايين δ18O نشان داد كه دماي هوا در زمان تشكيل كربنات ها 9/7 درجه سانتي گراد بوده كه حدود 5/5 درجه سانتي گراد نسبت به زمان حاضر سردتر است. مقادير δ13C در زمان تشكيل كربنات هاي پدوژنيكي و تكامل پروفيل خاك، تركيب غالب از پوشش گياهي C4 را نشان مي دهد؛ اكوسيستم هاي با غالبيت گياهان C4 داراي فصل رشد در دوره گرم سال با تنش رطوبتي قابل ملاحظه هستند. بررسي همبستگي ميان مقادير δ18O و δ13C در دو نوع كربنات پدوژنيك و سيماني بيانگر آن است كه مقدار اين همبستگي در كربنات هاي پدوژنيك بيش تر بوده و احتمالاً نشان از آن دارد كه آب بارش و CO2 موجود در خاك (نرخ تنفس گياهان) عوامل اصلي كنترل كننده اين مقادير هستند؛ اما در مورد كربنات هاي سيماني بايد گفت كه فعاليت آب هاي زيرزميني، ارگانيسم ها و منابع كربنات اوليه هم مي توانند بر مقادير ايزوتوپي كربن نمونه هاي سيماني كنگلومرا تاثيرگذار باشند.