بررسي شيمي كروميت به منظور تعيين پتروژنز و محيط تكتونيكي منطقه كلات خوش (غرب فريمان)

Petrogenesis and tectonic environment of Kalate Khosh ophiolitic complex (Western Fariman) : chromite chemistry evidences

مجموعه افيوليتي كلات خوش در غرب شهرستان فريمان و استان خراسان رضوي قرار دارد. هارزبورژيت و كروميتيت، سنگ ميزبان كروميتيت هاي موجود در منطقه را تشكيل مي دهد. هارزبورژيت ها تحت دگرساني سرپانتيني شدن قرار گرفته و نوع سرپانتين در آن ها ليزارديت است. كروميت در افيوليت هاي كلات خوش غالبا به صورت عدسي شكل، لايه اي و توده اي نامنظم و پراكنده رخ داده است. از مهم ترين بافت و ساخت هاي اوليه مي توان به انواع افشان و توده اي و از بافت و ساخت هاي ثانويه به انواع كاتاكلاستيك و برشي اشاره كرد. از لحاظ تركيب شيميايي دو نوع كروميت در منطقه كلات خوش تشخيص داده شد. ميزان  Cr2O3و Al2O3 در كروميت نوع اول به ترتيب شامل 52 و كمتر از 10 درصد بوده در حالي كه ميزان  Cr2O3و Al2O3 موجود در كروميت نوع دوم به ترتيب 38 34 و 3/20 تا 99/20 به دست آمد. بر اساس تركيب شيميايي، كروميت هاي كلات خوش به كروميت هاي نوع آلپي شباهت دارند. كروميت ها از نوع كروميت هاي با كروم بالا و هم چنين آلومينيوم دار هستند كه در نمودار تكتونيكي TiO2 در مقابل Al2O3در محدوده بالاي فرورانش و پشته ميان اقيانوسي (MORB) قرار مي گيرند. داده هاي شيمي كاني كروميت هاي منطقه كلات خوش، حاكي از آن است كه مجموعه مافيك اولترامافيك كلات خوش از يك ماگماي مرتبط با پشته ميان اقيانوسي منشا گرفته كه متعاقباً در محيط فرورانش جايگزين شده است.

The Kalate Khosh ophiolitic complex is located in the western of Fariman city (Khorasane Razavi province). The chromitites are hosted in serpentinized harzburgits (mostly lizardite). Chromitite deposits in Kalate Khosh ophiolite complex occurred as lens shape, layered, massive and disseminated pods. They consisting of primary and secondary structures including disseminated, massive and cataclastic textures respectively. Two main  distinct chromite deposits are recognized in Kalate Khosh ophiolitic complex. The first group contain higher Cr2O3 (average 52 wt%) and lower Al2O3 contents (<10 wt%) while second chromitite group has lower Cr2O3 34 to 38 wt% and higher Al2O3 content 20.3 to 20.99 wt%. Geochemical compositions of these chromites revealed alpinetype chromitites in the suprasubduction and MORB field in TiO2 vs. Al2O3 diagram. Mineral chemistry show that Kalate Khoh mafic ultramafic complex was originated from MORB like magma, emplaced in subduction environment.