رويكرد «درزماني» به تعبير «نظم امركم» در عبارتِ «اُوصِيكُمَا بِتَقْوَي اللَهِ وَ نَظْمِ اَمْرِكُمْ»

امام علي(ع) در نامه 47 نهج البلاغه به سه امر مهم، يعني «تقواي الهي»، «نظم امر» و «اصلاح ذات البين» وصيت فرموده است. در سده هاي اخير، عبارت «نَظمِ اَمرِكُم» به «نظم فردي»، يعني «قرارگيري هر شيء در جايگاه خود» معني شده است. اما بر اساس قرائن موجود در متن نامه، از جمله شرايط حساس زماني، مخاطبان نامه، معناي لغوي و كاربردي نظم در آن عصر و ديگر تعابير امام(ع)، به نظر مي رسد معناي ديگري اراده شده است. در بررسي لغوي، اين نكته به دست مي آيد كه در دوره هاي متقدم، واژه «نَظْم» مفهوم اجتماعي داشته، به معناي «پيوستگي» بوده است، در حالي كه برخي از لغتنامه هاي متاخر، علاوه بر معناي اجتماعي، معناي فردي را نيز براي آن در نظر گرفته اند. از برآيند آراي شارحان و برخي مترجمان نهج البلاغه ذيل «نَظمِ اَمرِكُم» نيز همان معني اجتماعي «وحدت و پيوستگي» به دست مي آيد. كاربردهاي «نَظْم» و «اَمْر» در نهج البلاغه و ديگر متون، «پيوستگي» را براي واژه «نظم» به عنوان معناي اصيل، و «كار»، «كثرت» و«حكومت» را براي واژه «اَمْر» برجسته تر مي كند. نظرات برخي از معاصران درباره «نَظمِ اَمرِكُم» حاكي از آن است كه معناي وحدت براي نظم، نقطه مشترك آراي ايشان است، هرچند برخي از آنان، اقامه نظام حكومتي و امر خلافت را معناي دقيق اين اصطلاح دانسته اند. در نهايت، مي توان گفت در كلام اميرالمومنين علي(ع)، «نَظمِ اَمرِكُم» بيانگر تاكيد آن حضرت بر وحدت بوده است.