نقش برجام در تشديد واگرايي بين ايران و عربستان

آنچه به ‌عنوان توافق هسته‌اي بين ايران و كشورهاي غربي بعد از سال‌ها مذاكره و تلاش ديپلماتيك، منعقد شد تاثيري مستقيم بر روابط ايران و عربستان گذاشته است. هرچند اين دو كشور در برهه قبل از انقلاب و متاثر از سياست دوستوني آمريكا، يك رابطه مساعد و همگرا داشتند اما بعد از انقلاب اسلامي با اقدامات عربستان نظير حمايت عربستان از عراق در جنگ تحميلي و كشتار حجاج ايراني در سال 1366 روابط دو طرف به سمت واگرايي پيش رفت؛ بنابراين آنچه به ‌عنوان واگرايي بعد از انقلاب شكل‌ گرفته بود با به سرانجام رسيدن مذاكرات هسته‌اي وارد مرحله نويني شد. در اين پژوهش و در چارچوب نظريه رياليسم تهاجمي كه هدف مطلوب كشورها در نظام آنارشيك را رسيدن به هژمون مي‌داند كه به‌ تبع اين امر دولت‌ها به دنبال افزايش قدرت نسبي خود و كاهش قدرت رقبايشان خواهند بود، به اين پرسش مي‌پردازيم كه برجام چگونه باعث واگرايي بين ايران و عربستان شده است؟ پاسخ به اين پرسش به ‌عنوان فرضيه عبارت است از: از آنجايي‌ كه برجام باعث افزايش نفوذ و تقويت جايگاه منطقه‌اي ايران شده، لذا باعث تشديد رقابت و تنش و در نتيجه واگرايي بين اين كشور و عربستان به‌ عنوان داعيه‌دار برتري در منطقه و جهان اسلام شده است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه واگرايي بين ايران و عربستان به تقويت اقتصاد و مواضع سياسي ايران به عنوان بازيگر محوري در معادلات منطقه به شكل بي‌سابقه‌اي تشديد شده است.