شناسايي و معرفي مسير باستاني بيشاپور -فيروزآباد (اردشيرخره) در دوره ي ساساني و قرون اوليه ي اسلامي

راه ها، مهم ترين نمود توسعه ي جوامع هستند كه موجب سودمند ساختن انرژي با جهت دادن به حركت مي باشد. توسعه ي راه ها بازتابي از افزايش پويايي نقاط است كه خود به مرور زمان به كنش متقابل وسيع تري منجر مي گردد. با تاسيس سلسله ي ساساني يكي از قدرتمندترين دولت هاي ايراني، به منصه ي ظهور رسيد. بازرگاني و تجارت از شريان هاي اصلي اين سلسله بود. تمامي شهرهاي فلات ايران در امر توليد و تجارت فعال بودند. دو شهر بيشاپور و اردشيرخره در ايالت فارس، در سده ي سوم م. و به فاصله ي ربع قرن از يكديگر ساخته و پرداخته شده اند. وجود محور ارتباطي بين اين دو شهر و مراكز دو كوره ي شاپور و اردشير، امري است انكارناپذير. با توجه به اهميت راه ها، نگارندگان در سال 1385 به مطالعه ي محور هاي ارتباطي اين دو شهر پرداختند. شناسايي حوزه ي عبور اين خط سير، پراكنش آثار تاريخي موجود، مسافات و منازل راه و شناخت اهميت اين خط سير از ابعاد مختلف، از سوالات پژوهش بود. اين محور در سه بخش شامل محور بيشاپور-كازرون، كازرون-فراشبند و فراشبند-فيروزآباد، مطالعه گرديد. ارتباط دو شهر بيشاپور و فيروزآباد از طريق دو محور اصلي ممكن بود. اين حركت در كوتاه ترين شكل خود داراي بيست وپنج فرسنگ مسافت و هفت منزل و در طولاني ترين حالت داراي سي فرسنگ مسافت و نُه منزل است. در راستاي شناسايي اين محور، هفت كاروانسرا، چهارده آتشكده، سه نقش برجسته، پنج كتيبه پهلوي ساساني، بيست و شش آب انبار، تعدادي قبر يا مجموعه ي قبور، يك حوض سنگي، دو كانال آبرساني صخره اي (آبدالان)، سه مسجد و امام زاده، چهل تل، بيست وسه قلعه، هشت محوطه، بخشي از جاده سنگ فرش، آثار جاده هاي سنگي باستاني، دو پل، سه ايستگاه ساده، دو آتشدان و چهار اثر با كاربرد نامعلوم، مطالعه شد. از دلايل اهميت اين مسير را ارتباط با دريا، تامين ارتباط مركز دو كوره ي مهم در فارس و تامين ارتباط مركز سياسي ساساني در تيسفون با مركز مذهبي آن ها در فارس، مي توان برشمرد. اين محور از اهميت بالاي تجاري، مذهبي، نظامي و سياسي، در دوره ي مورد مطالعه برخوردار است.