شيمي‌كاني و سنگ‌زايي سنگ‎هاي آتشفشاني كوه گورگور (شمال ‌خاوري تكاب)

Mineral chemistry and petrogenesis of the Gurgur Mount volcanic rocks (Northeast Takab)

گدازه‌هاي آندزيتي – بازالت‌آندزيتي بخش بزرگي از محدوده گورگور را در برگرفته‌اند. محلول‌هاي گرمابي بيشتر آنها را دگرسان كرده‌اند. بيشتر كاني‎هاي سازنده‌ اين سنگ‎ها پلاژيوكلاز، پيروكسن و اليوين هستند كه با محلول‌هاي گرمابي دگرسان شده‎اند. سنگ‎هاي دگرسان‌شده دربردارنده كاني‎هاي كلسيت، سريسيت و كلريت هستند. با توجه به داده‌هاي به‌دست‌آمده و بررسي‎ شيمي‌كاني‌ها، كلينوپيروكسن‌ها ديوپسيد اوژيت هستند و ماگماي ميزبان آنها كالك‌آلكالن بوده و در ژرفاي متوسط تا كم و در هنگام بالاآمدن ماگما پديد آمده است. همچنين، پلاژيوكلازها آندزين و آلبيت اليگو‌كلاز هستند و منطقه‌بندي دارند. با توجه به تجزيه شيمي ‌كل سنگ، اين سنگ‌ها در گروه سنگ‎هاي آتشفشاني كالك‌آلكالن كمان قاره‌اي رده‌بندي مي‌شوند. از سوي ديگر، در نمودارهاي عناصر كمياب به‌هنجار شده در برابر تركيب كندريت و چند عنصري به‌هنجار شده در برابر تركيب گوشته، غني‌شدگي عناصر LREE در برابر HREE ديده مي‌شود. عناصر LILE (مانند Rb، K، Th) و عناصر LREE (مانند Nd، Ce، La) در برابر HFSE (Nb، Hf، Zr، Sm، Y، Yb) غني‌شدگي نشان مي‌دهند. با توجه به مقدار نسبت‌هاي Nb/Th (15/1 تا 42/1)، Zr/Nb (27/12 تا 22/21)، Ba/La (64/18 تا 77/29) و همچنين، غني‌شدگي LILE و تهي‌شدگي Nb، Ta و Ti، در مجموع مي‌توان پهنه پيدايش وابسته به پهنه‌هاي فرورانش را براي اين ناحيه پيشنهاد داد. همچنين، هماهنگي پراكندگي REE و عناصر ناسازگار در نمونه‎ها گوياي وابستگي زايشي اين سنگ‎ها به يكديگر است. برپايه داده‌هاي به‌دست‌آمده، سنگ‎هاي آتشفشاني (آندزيت بازالت‌آندزيتي) كوه گورگور در پي فعاليت ماگمايي گسترده مجموعه ماگمايي اروميه دختر در بازه زماني سنوزوييك بايد پديد آمده باشند.

Andesitic and andesiticbasaltic lavas are widespread over most of the ground surface of the Gurgur area altered mostly by the hydrothermal solutions. The main rock forming minerals in these rocks are plagioclase, pyroxene and olivine affected by the hydrothermal solutions. The altered rocks do contain minerals including calcite, sericite and chlorite. Given the results obtained and the mineral chemistry studies, the clinopyroxenes formed in the area are, chemically, calkalkaline and of diopsideaugite type formed in subvolcanic to near surface levels contemporaneous with magma ascending. Plagioclase minerals show zoning textures and lie within the two andesine and albiteoligoclase fields. These units, in terms of total rock chemistry, are classified as the calkalkaline volcanic rocks formed in the continental arcs. On the other hand, on the trace elements chondritenormalized diagrams and enriched mantlenormalized multi element diagrams, the LREE enrichment relative to the HREE is observed. The LILE (i.e. Rb, K and Th) and the LREE (e.g. La, Ce and Nd) show an enrichment in comparison to the HFSE (Zr, Hf, Nb, Yb, Y and Sm). Given the Nd/Th (1.421.15), Zr/Nb (12.2721.22), Ba/La (18.6429.77) as well as LILE enrichment associated with depletion in Nb, Ta and Ti, an environment related to the subduction zones can be proposed for the area under study. Moreover, the similarity between the REE distribution pattern and the incompatible elements point to the genetic relationship between these rocks. Finally, on the base of the obtained data, it can be concluded that the volcanic rocks in the Gurgur Mountain were likely formed during the extended magmatism of the UrumiehDokhtar in the Cenozoic.