اثر روش هاي خاك ورزي و مديريت بقايا ي گياهي برهدايت هيدروليكي غير اشباع خاك در تناوب گندم – ذرت

سابقه و هدف: خاك مهمترين عامل توليد محصولات كشاورزي است. عمليات خاك ورزي با تاثير بر ويژگي هاي خاك بر عملكرد محصول موثر است. روشهاي شخم نفوذ آب به خاك را تغيير مي دهند. افزودن بقايا به خاك، سبب بهبود نفوذپذيري خاك به آب مي شود. در خاك ورزي محدود پايداري خاكدانه ها و شدت نفوذ آب به خاك بيشتر از روش شخم مرسوم است. عدم مديريت صحيح ماده آلي و خاك ورزي شديد، سبب فشردگي خاك هاي كشاورزي ايران شده است. لذا تغيير روش خاك ورزي از روش هاي مرسوم به روش هاي حفاظتي اجتناب ناپذير است. خاك ورزي حفاظتي سبب بهبود ساختمان خاك، افزايش راندمان آب و كاهش هزينه توليد مي شود. هدف اين پژوهش ارزيابي اثر مديريت بقاياي گياهي و روش هاي خاك ورزي بر ميزان هدايت هيدروليكي نزديك به اشباع خاك[K(ψ)]، در تناوب گندم-ذرت در منطقه نيمه خشك جنوب ايران در استان فارس بود. مواد و روش ها: تيمار هاي تحقيق شامل دو نوع مديريت بقاياي گياهي (شامل حفظ بقاياي عمودي و حذف تمام بقايا ) به عنوان فاكتور اصلي و سه روش خاك ورزي: خاك ورزي مرسوم(CT)، كم خاك ورزي(MT) و بدون خاك ورزي(NT) به عنوان فاكتور فرعي به صورت آزمايش كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار به صورت مزرعه اي انجام شد. K(ψ) به وسيله دستگاه نفوذ سنج مكشي در مكش هاي صفر، 2، 4، 8، 10 و 15سانتي متر در شش تكرار ( در دو نقطه از هركرت) اندازه گيري شد. يافته ها: نتايج نشان داد در هر دو خاك پس از كشت اول (گندم) و كشت دوم (ذرت) با كاهش مكش اعمال شده،K(ψ) به طور معني داري افزايش يافت. ميزان اين افزايش در مكش صفر در مقايسه با مكش 15/0 متر، در خاك كشت اول و دوم به ترتيب 655 و 420 درصد بود. اثر روش هاي شخم بر ميزانK(ψ) در خاك گندم و ذرت معني دار بود(p نتيجه گيري: كاهش تردد ماشين آلات در روش هاي حفاظتي سبب افزايش خلل و فرج درشت در مقايسه با روش هاي مرسوم شد. در هر دو كشت خلل و فرج درشت نقش بارزتري ازخلل و فرج ريز در انتقال آب در خاك داشتند. كاهش عمليات خاك ورزي و حفظ بقاياي گياهي سبب كاهش هدايت هيدروليكي نزديك به اشباع خاك شد. محصول ذرت در مقايسه با گندم اثراث تخريبي بيشتري بر ساختمان خاك داشت.