بررسي تطبيقي مفهوم «منجي» در شعر فروغ فرخزاد و نزار قباني

نزار قباني و فروغ فرخزاد از شاعران برجسته و معاصر ادبيات عربي و فارسي هستند كه تحولات فكري و شرايط سياسي - اجتماعي جامعه باعث شده تا از مكتب رمانتيسم، روي­گردان و به مكتب سمبليسم اجتماعي نزديك شوند. قباني در شعر «بانتظار غودو» و فرخزاد در شعر «كسي كه مثل هيچ كس نيست» تحت تاثير نمايشنامه معروف ساموئل بكت، نويسنده ايرلندي، به مفهوم منجي پرداخته­اند. در اين جستار، بر آنيم تا با توجه به اهميت اين دو شاعر در ادبيات معاصر عربي و فارسي و ارزش و اعتبار ادبيات تطبيقي در نقد نوين، با نگاهي مقايسه­اي و به شيوه تحليلي - تطبيقي، به شباهت­هاي اين دو اثر بپردازيم. يافته­هاي پژوهش نشان مي­دهد؛ نزار و فروغ با ديدي مشابه به اين موضوع پرداخته­اند. شيوه بيان، نمادپردازي­ها و تصاوير شعري در شعر دو شاعر به يكديگر نزديك است، همچنين اميد به زندگي و ظهور منجي حيات­بخش در شعر فروغ تجلي بيشتري يافته است. طولاني بودن دوره انتظار منجر به توسل به واسطه گرديده و واقعيت وجودي منجي، فوق العاده و ماورايي بودن او را در نگرش هر دو شاعر تثبيت كرده است. مي توان گفت ميزان تاثير نزار قباني از ساموئل بكت فقط در حيطه اخذ و اقتباس لفظ است. اين ميزان، در فروغ فرخزاد از آن هم كمتر است. مشابهت هاي محتوايي، بيش از آنكه متاثر از ساموئل بكت باشد، با نگرش هاي عقيدتي و فكري خودشان هم­خواني دارد.