مفهوم ذاتي در نظريه حسن و قبح عقلي از ديدگاه علامه طباطبايي

A Study of Allameh Tabatabaei’s Views on The Concept of Inherent in the Theory of Rational Good and Bad (Al-Husn wa al-Qubh al-ʹʹAqli)

از ديرباز، مسيله حسن و قبح از دو منظر وجود‌شناختي و معرفت‌شناختي در فلسفه و كلام مورد بحث قرار گرفته است. جستار پيش رو درصدد پاسخ به اين مسيله است كه آيا نظريه ادراكات اعتباري علامه طباطبايي، راه حل جديدي براي مسيله حسن و قبح ارايه مي‌دهد يا نه؛ و در صورت پاسخ مثبت، اين راه حل از كدام حيث (وجودشناختي يا معرفت‌شناختي) به مسيله پرداخته است؟ مقاله نشان مي‌دهد كه نظريه ادراكات اعتباري با بررسي معرفت‌شناختي معناي اعتبار در حوزه عقل عملي معناي سومي براي «عقلي» در مسيله حسن و قبح عقلي و ذاتي مطرح كرده است و در نتيجه توانسته است راه حل جديدي در پاسخ به مسيله مذكور ارايه دهد. اين معنا براي اعتباريات نه تنها به معناي نفي مقام واقع و حقايق مربوط به اين معاني نيست؛ بلكه مبتني بر پذيرش واقع و واجد حيثيتي واقعي و وجود‌شناختي است.

The problem of good and bad in philosophy and theology can be discussed from two perspectives, ontological and epistemological. The problem that weʹre seeking to answer in this paper is that: Does the theory of “al-idrakat al-iʹtibariyah” (constructive perceptions) has presented a new solution for it? If yes, which way it has used to deal with the problem (ontological or epistemological)? The answer that has been discussed is that this theory, by considering the epistemological aspect of al-iʹtibariyah in the scope of practical intellect, presents a third meaning for the problem of good and bad and provides an innovative way for the problem.