روسيه و ناتو: از شراكت استراتژيك تا رقابت استراتژيك

با فروپاشي نظام بين الملل دو قطبي در سال 1991 فلسفه وجودي ناتو با چالشي جدي مواجه گرديد. ولي اين پيمان با ارائه تفسيري جديد از نقش خود نظير، تامين امنيت انرژي جهاني، مواجه با تهديد‌هاي ناشي از فعاليت هاي تروريستي، حمايت از حقوق بشر و دموكراسي و مقابله با حملات سايبري، توانست به حيات خود در دوران نظام پسا جنگ سرد نيز ادامه دهد. بسياري در غرب روسيه را ابرقدرتي بالقوه مي دانند كه مي تواند در برابر سياست هاي نظامي و امنيتي ناتو مقاومت كند. به ويژه كه روسيه مخالف روند گسترش ناتو به حوزه نفوذ خود بوده و هر اقدامي از سوي ناتو در اين منطقه را تهديدي بر عليه امنيت ملي خود مي داند. در يك نگاه كلي، روابط روسيه و ناتو پس از جنگ سرد در يك طيف پرنوساني از تعامل تا تقابل سير كرده است. نوشتار حاضر با هدف بررسي زمينه ­هاي تقابل و تعامل در روابط روسيه و ناتو در دوره زمامداري پوتين به رشته تحرير درآمده است. در اين ميان سوالي كه مطرح است اين است كه با به قدرت رسيدن پوتين زمينه هاي تعامل و تقابل ناتو و روسيه چه روندي را طي كرده اند؟ در پاسخ به آن اين فرضيه به آزمون گذاشته شده است كه با قدرت يابي پوتين و تلاش وي براي بازيافت جايگاه از دست رفته روسيه در عرصه نظام بين الملل زمينه هاي تقابل بين روسيه و ناتو سير صعودي به خود گرفته است؛ به طوري كه امروزه روابط به پايين ترين سطح پس از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي رسيده است. در اين مقاله تلاش شده است به روش توصيفي و تحليلي و با استفاده از نظريه سازه‌انگاري روابط روسيه و ناتو و گسترش ناتو در حوزه نفوذ سنتي روسيه مورد بررسي قرار گيرد.