ديپلماسي اقتصادي جمهوري اسلامي ايران در آسياي مركزي؛ ارزيابي 25 سال روابط اقتصادي ايران و جمهوري‌ها پس از استقلال

منطقه آسياي مركزي به دليل سابقه ارتباطات فرهنگي و تمدني و اهميت ژئوپليتيك آن در سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران در سال‌هاي پس از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي، همواره مورد توجه اهداف ديپلماسي اقتصادي ايران بوده است. اكنون 25 سال از استقلال كشورهاي اين منطقه در مرزهاي شمالي ايران مي‌گذرد. در حالي كه طي اين مدت وجه غالب رفتار سياست خارجي ايران در منطقه متأثر از گفتمان ژئوپليتيك و داراي وجهي عمل گرايانه و منفعت‌ محور بوده است، دولت يازدهم نيز در چارچوب گفتمان اعتدال‌گرايي با اقتصادمحور اعلام كردن سياست خارجي خود، توجه ويژه‌اي را به گسترش روابط اقتصادي با جمهوري‌هاي آسياي مركزي معطوف داشته است. سوال اصلي مقاله اين است كه دستاوردهاي ديپلماسي اقتصادي جمهوري اسلامي ايران در منطقه آسياي مركزي در دوران پس از استقلال اين كشورها چيست و علل و عوامل اولويت‌يافتن ديپلماسي اقتصادي در سياست خارجي دولت يازدهم در اين منطقه كدام هستند؟در پاسخ، فرضيه اصلي تحقيق اين است كه هر چند سياست عمل گرايي برگرفته از گفتمان ژئوپليتيك ايران در آسياي مركزي در دو دهه گذشته به گسترشنسبي روابط اقتصادي ايران با كشورهاي اين منطقه منجر شده است، اما ماهيت تعامل‌گرا و توسعه محور گفتمان اعتدال‌گراي دولت يازدهم و الزامات ناشي از اهداف سند چشم‌انداز و سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي، باعث اولويت يافتن ديپلماسي اقتصادي در سياست خارجي دولت يازدهم در آسياي مركزي شده است. اين نوشتار به دنبال آن است تا ضمن بررسي عملكرد ديپلماسي اقتصادي ايران در آسياي مركزي در دوره پس از استقلال اين كشورها، جايگاه و اهميت ديپلماسي اقتصادي را در سياست خارجي دولت يازدهم در آسياي مركزي ارزيابي و تحليل نمايد. روش نگارش اين مقاله با توجه به ماهيت آن،توصيفي تحليلي است.