عناصر غيرروايتي در فيلم‌ روايتي (بررسي موردي فيلم‌هاي آخر بهار و چانكينگ اكسپرس)

عناصر غيرروايتي، مجموعه وسيعي از شگردهاي فرمي، از عناصر بصري گرفته تا فرم‌هاي موسيقايي را دربرمي‌گيرند. شيوه به‌كارگيري حركات دوربين، رنگ، نورپردازي، لباس بازيگران، طراحي صحنه و حتي فضا و مكان‌هاي انتخاب‌شده براي صحنه‌هاي مختلف فيلم، مي‌توانند نقش عمده‌اي در خلق عناصر غيرروايتي ايفا كنند. از طرفي به‌كارگيري پارامترهاي خاص و شگردهاي سبكي به‌صورت سازمان‌يافته، به خلق گونه‌اي از روايت منجر مي‌شود كه آن را روايت پارامتري مي‌نامند. اين پژوهش در ابتدا به مشخص كردن نقش و جايگاه عناصر غير‌روايتي در روايت كلي يك فيلم مي‌پردازد و سپس تلاش مي‌كند تا تفاوت‌هاي عمده ميان عناصر غير‌روايتي با پارامترهاي مشخص در يك روايت پارامتري را بنماياند. بنابراين براي رسيدن به اين هدف سعي شده تا با استفاده از شيوه موردپژوهي و با مدنظر قرار دادن رويكرد نئو‌فرماليسم، جنبه‌هاي غير‌روايتي و وجوه پارامتري دو مورد از فيلم‌هاي دو تن از صاحب سبك‌ترين سينماگران شرق آسيا، مورد بررسي قرار گيرد. حاصل آن كه عناصر غيرروايتي به‌طوركلي دو نقش عمده را در اين آثار بازي مي‌كنند. اين عناصر زماني كه فرضاً نظامي از تكرارها را مي‌آفرينند، در خدمت بيان روايت پارامتري فيلم هستند، اما آنجا كه به صورتي منحصربه‌فرد معاني عميق و تلويحي فيلم را بازمي‌نمايانند، به‌صورت عناصر غيرروايتي صرف درمي‌آيند.