تأثيركاربري‌هاي مختلف اراضي بر ترسيب كربن خاك

Effects of different landuse types on soil organic carbon storage

تغيير كاربري يكي از مهم‌ترين عامل‌هايي است كه حفاظت از اكوسيستم‌هاي طبيعي را تحت تأثير قرار مي‌دهد. اگر اكوسيستم به‌طور طبيعي حفظ شود، پايداري خاك تأمين خواهد شد. پژوهش پيش‌رو به‌منظور بررسي اثر كاربري‌هاي مختلف اراضي بر توان ترسيب كربن خاك در منطقه چهارطاق اردل استان چهارمحال و بختياري انجام شد. شش كاربري مختلف شامل جنگل قرق‌شده، جنگل طبيعي، جنگل تخريب‌شده، باغ، مرتع و كشاورزي انتخاب شدند و در هر كاربري 10 قطعه‌نمونه به‌طور منظم تصادفي پياده شد. در هر قطعه‌نمونه از پارامترهاي كمي پوشش گياهي آماربرداري شد و يك نمونه خاك از عمق صفر تا 60 سانتي‌متري برداشت شد. آزمايش‌‌هاي خاكشناسي براي تعيين بافت، وزن مخصوص ظاهري و كربن آلي خاك انجام شد. نتايج نشان داد كه در بين كاربري‌هاي مختلف اراضي، جنگل قرق‌شده با 47/46 تن در هكتار بيشترين ميزان ترسيب كربن خاك را داشت. كمترين مقدار اندوخته كربن نيز مربوط به جنگل تخريب‌شده به ميزان 13/68 تن در هكتار بود كه ازنظر آماري داراي تفاوت معني‌دار در سطح اطمينان 99 درصد بود. نتايج به‌دست‌آمده بيان‌گر اين موضوع است كه اگر اكوسيستم جنگلي از دخالت‌هاي انساني در امان مانده باشد، نقش به‌سزايي در اندوخته بلندمدت كربن در خاك ايفا مي‌‌كند. هرگونه دخالت در شرايط طبيعي اكوسيستم، تأثير منفي خود را به ‌شكل محسوسي در اندوخته كربن خاك نشان مي‌دهد.

Landuse change is one of the most important influential factors on the protection of natural ecosystems, since it greatly contributes to, for example, stabilizing soil and avoiding its erosion. This study aimed to evaluate the effect of different landuses on soil carbon sequestration potential in Chahartaghe Ardal area of Chaharmahal and Bakhtiari province. To this aim, six different landuse types including natural forest, disturbed forest, enclosure forest, garden, grassland and agriculture were selected, followed by randomly drawing ten samples in each landuse type. In addition, quantitative parameters of existing vegetation, and 60 soil samples were also taken from the 060 cm soil depth in each plot. Soil analysis was performed to determine the texture, bulk density and soil organic carbon. The results showed that enclosure forest has the highest rate of carbon sequestration in soil among the different land uses (47.466 Mg C ha1) and the lowest rate related to disturbed forest (13.689 Mg C ha1), which was attributed to its appropriate vegetation and ecosystem dynamics. Moreover, a significant difference (p < 0.01) was observed. The results suggest that forest ecosystems that have not been influenced by human interferences play an important role in longterm storage of soil carbon. In addition, any interference in natural ecosystem condition can be associated with negative impact on different levels on soil carbon storage.