بانك بذر خاك و پوشش گياهي روزميني در پارك جنگلي چيتگر تهران

Soil Seed Bank and aboveground vegetation at Chitgar Forest Park of Tehran

با گذشت حدود پنج دهه از كاشت درختان پارك جنگلي چيتگر، تاكنون مطالعه‌اي در زمينه بانك بذر در اين منطقه انجام نشده است. پژوهش پيش‌رو براي نخستين بار ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﮔﻮﻧﻪ‌اي ﭘﻮﺷﺶ گياهي روزميني ﻭ ﺑﺎﻧﮏ ﺑﺬﺭ ﺧﺎك اين جنگل‌كاري ﭘﺮﺩاﺧت. سي قطعه‌نمونه 450 متر مربعي در سطح منطقه پياده شد. نمونه‌برداري از بانك بذر خاك در هر قطعه‌نمونه با استفاده از يك قاب 400 سانتي‌متر مربعي در دو عمق صفر تا پنج و پنج تا 10 سانتي‌متري انجام شد و ﺗﺮﮐﻴﺐ ﮔﻮﻧﻪ‌اي ﺑﺎﻧﮏ بذر ﺧﺎك به‌ﺭﻭﺵ كشت گلخانه‌اي ﺗﻌﻴﻴﻦ شد. براساس نتايج، در مطالعه پوشش گياهي روزميني، 62 ﮔﻮﻧﻪ گياهي از 22 خانواده و در مطالعه بانك بذر خاك 29 گونه از 13 خانواده شناسايي شدند. همه گونه‌هاي موجود در بانك بذر خاك در پوشش گياهي روزميني حضور داشتند. نتايج نشان داد كه ﭘﻮﺷﺶ گياهي روزميني ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎﻧﮏ ﺑﺬﺭ ﺧﺎك اﺯ ﻏﻨﺎي ﮔﻮﻧﻪاي ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺮﺧﻮﺭﺩاﺭ ﺑﻮﺩ. تشابه زياد گونه‌هاي بانك بذر خاك و پوشش گياهي روزميني گوياي اين مطلب بود كه بانك بذر خاك منطقه قابليت احياي پوشش گياهي روزميني را دارد، اما با توجه به عدم مشاهده گونه درختي در بانك بذر خاك مي‌توان گفت كه احياي جوامع درختي فقط با تكيه بر جوانه‌زني بذر از بانك بذر خاك عملي نيست. به‌دليل ساختار و نوع پوشش گياهي قبلي منطقه كه جنگل نبوده است، درنهايت گرايش طبيعي منطقه به سوي گونه‌هاي غيرجنگلي است.

After over five decades of establishing plantations in Chitgar Forest Park in Tehran, no study has yet been carried out on the soil seed bank in this region. This study aimed to investigate the composition of aboveground vegetation and soil seed bank. Therefore, 30 releves were established with 450m2 area each. For sampling soil seed bank within each releve, two samples were randomly collected by hammering a 400 cm2 into the soil to a depth of 510. Following this, the soil seed bank was estimated using the seedling emergence method. All in all there were 22 families and 62 species in aboveground vegetation and 29 species from 13 families were identified in the seed bank. All species in the soil seed bank were present in the aboveground vegetation. The results also showed that the aboveground vegetation included a higher species richness than the soil seed bank. High similarity of the soil seed bank and aboveground vegetation showed that the soil seed bank has the potential for reclamation of aboveground vegetation, but the lack of tree species in the soil seed bank hampers the practicability of the reforestation with an emphasis on seed germination of the soil seed bank. Furthermore, because of the structure and the type of the previous aboveground vegetation across the test site, the natural tendency of the area is towards the nonforest species.