مطالعه برخي ويژگي‌هاي رويشگاهي و صفات كيفي شيردار (Acer cappadocicum Gled.) در جنگل‌هاي جنوب ساري

The Study of some habitat characteristics and quality of cappadocian maple (Acer cappadocicum Gled.) trees in the forests of south Sari, Mazandaran province.

شيردار(Acer cappadocicum Gled.) يكي از گونه‌هاي جنس افرا و جزء گونه‌هاي درختي مهم و بومي جنگل‌هاي شمال كشور است. هدف از انجام پژوهش پيش‌رو بررسي برخي از خصوصيات رويشگاهي و صفات كيفي درختان شيردار در جنگل‌هاي جنوب ساري بود. با مطالعه و بررسي جنگل‌هاي منطقه مورد مطالعه، بخش‌هايي كه شيردار در آنجا حضور داشت، انتخاب شد و 93 قطعه‌نمونه 10 آري در شرايط فيزيوگرافيك مختلف (ارتفاع از سطح دريا، شيب و جهت جغرافيايي) به‌طور انتخابي پياده شد. در قطعات نمونه، مشخصات جغرافيايي منطقه و صفات كمي و كيفي درختان شيردار ثبت شد. به‌منظور بررسي شرايط خاك منطقه نيز 20 نمونه خاك به‌طور تصادفي برداشت شد. نتايج نشان داد كه تعداد درختان شيردار در هر قطعه‌نمونه از حداقل يك تا حداكثر 29 درخت متغير بود. اثر فاكتورهاي فيزيوگرافي شامل شيب، جهت جغرافيايي و ارتفاع از سطح دريا بر پراكنش شيردار معني‌دار بود، به‌طوري‌كه بيشترين فراواني شيردار در شيب 21 تا 40 درصد، جهت‌ شرقي و محدوده ارتفاعي 1501 تا 1700 متر از سطح دريا مشاهده شد. كمترين درختان راستار شيردار در شيب يك تا 20 درصد، جهت شرقي و ارتفاع 1701 تا 1900 متر از سطح دريا مشاهده شد و بيشترين درختان قائم شيردار نيز در شيب 81 تا 150 درصد، جهت غربي و ارتفاع 1901 تا 2100 متر از سطح دريا ديده شد. همچنين بيشترين فراواني درختان شيردار در خاك‌هاي لومي مشاهده شد، اما قطورترين و بلندترين درختان شيردار در خاك‌هايي با بافت رسي حضور داشتند.

The cappadocian maple (Acer cappadocicum Gled.) is one the important maple species and native to the northern forests of Iran. The aim of this study was to investigate some habitat characteristics and quality of A. cappadocicum in the forests of south Sari in Mazandaran province. To this aim, parts of forests with high a presence of this species were selected and 93 sample plots of 0.1 ha each were established with selective sampling method in different physiographic conditions (elevation, slope gradient and aspect). Geographical conditions of each plot as well as the quantitative and qualitative traits of maple trees were recorded. To survey soil properties, 20 soil samples were also randomly collected. The results showed that the number of maple trees varied between 1 to 29 in each sample plot. Moreover, the Physiographic factors significantly affected the distribution of maple trees, and the highest abundance was observed between 21% to 40% slopes, Eastern aspect and altitudes ranging between 1501 to 1700 meters above sea level. On the contrary, the lowest number of erect maple trees was observed on 1 to 20% slope, East aspect and between 1701 to 1900 meters altitude, whereas vertical maple trees were mostly observed in 81 to 150% slopes, western aspect as well as 1901 to 2100 m above sea level. The maple trees were mostly abundant in loamy soils, but the thickest and highest individuals occurred on clay soils.