ارتباط روشنه‌هاي تاج‌پوشش ناشي از اجراي شيوه تك‌گزيني با ضخامت لايه هوموس در جنگل راش (مطالعه موردي: راشستان الندان ساري)

Interactions between canopy gaps created by singletree selection method and humus layer thickness (Case study: Alandan forest, Sari, Mazandaran province)

پژوهش پيش‌رو به نقش روشنه‌هاي تاج‌پوشش ناشي از اجراي شيوه تك‌گزيني بر ميزان ضخامت لايه هوموس در توده جنگلي راش پرداخته است. شانزده روشنه در طبقات كوچك، متوسط، بزرگ و خيلي بزرگ با چهار تكرار براي هر طبقه در راشستان سري الندان ساري، استان مازندران انتخاب شدند. اندازه‌گيري لايه هوموس در مركز و چهار جهت اصلي روشنه‌ها و نمونه‌برداري براي برخي آزمايش‌هاي شيميايي به‌روش نمونه‌هاي تركيبي انجام شد. نتايج نشان داد كه روشنه‌هاي تاج‌پوشش ازنظر ضخامت لايه هوموس اختلاف معني‌داري داشتند. ضرايب همبستگي اسپيرمن نشان داد كه با افزايش ضخامت لايه هوموس،  مقدار ازت كل (درصد)، فسفر و كربن آلي (درصد) كاهش يافت. ضخامت لايه هوموس در مركز روشنه‌ها كمتر از حاشيه روشنه‌ها بود و بيشترين ميانگين ضخامت لايه هوموس در جهت شمال جغرافيايي مشاهده شد. به‌طور كلي، نتايج پژوهش نشان داد كه روشنه‌هاي ناشي از اجراي عمليات بهره‌برداري بعد از هشت سال بر عمق لايه هوموس در جنگل راش مؤثر بودند كه به‌نوبه خود بيان‌گر اهميت و نقش روشنه‌ها در بوم‌سازگان جنگل است.

This research investigated the effect of canopy gaps created by singletree selection method on humus layer depth within a managed oriental beech (Fagus orientalis Lipsky) stand in Hyrcanian region. To accomplish this, 16 gaps were selected in 4 classes (small, medium, large and very large) with 4 replications for each sample in a beech stand in Alandan district, Sari (Mazandaran province). Humus layer depth was measured in center and cardinal points of the gaps. In addition, humus was sampled based on composite samples for chemical experiments. The results showed a significant difference of humus thickness among gaps. The correlation coefficients indicated that the total N, P, K, organic carbon and C/N ratio were decreased with increasing humus depth. Humus layer depth in gap center was lower than that in the edge of gap, and the highest humus thickness was observed in the northern geographical aspect. In general, the result of study revealed that canopy gaps created by singletree selection method affect the humus layer depth after 8 years, which in turn indicates the important role of gaps within forest ecosystems.