بازخواني نظريه علم ديني جوادي آملي در پرتو انديشه علامه طباطبايي

Rereading of javadi Amoli’s theory on religious science in the light of Allameh Tabatabaei’s thought

نظريه علم ديني آيت‌الله جوادي آملي يكي از جدي‌ترين نظريات حوزه معرفت و علمي است كه در سال‌هاي اخير بيان شده است. صرف‌نظر از موافقت يا مخالفت با كل يا بعض اجزاي اين نظريه، هر كس در اين حوزه فعاليت مي‌كند ناچار است اطراف و اكناف آن را بررسي و تدقيق كند. نظريه علم ديني هم نقص علم جديد را روشن مي‌كند و هم پايه‌هاي علم ديني را مشخص مي‌نمايد. اين نظريه سه پايه دارد: علم لزوماً مباني فلسفي دارد، قوام و تمايز علوم به موضوعشان است و عقل از منابع دين و علم ديني است. آنچه مهم است و كمتر به آن توجه شده اين نكته است كه علي‌رغم نو و بديع بودن اين نظريه، بنياد و پايه‌هاي آن ريشه در منظومه فكري علامه طباطبايي دارد. مقاله حاضر درصد تبين اين مطلب و روشن كردن تأثير علامه طباطبايي در نگرش استاد جوادي آملي است. بدين منظور ابتدا سه پايه نظريه مذكور تقرير مي‌شود، سپس نسبت آن با مكتب فلسفي علامه سنجيده مي‌شود اما نقد آن، جز در يك مورد، به نوشتاري ديگر واگذار مي‌گردد.

Ayatollah Javadi Amoli’s theory on the religious knowledge is one of the most significant theories articulated in recent decades. Whether we agree or disagree with the elements of this theory entirely, it is inevitable for the scholars to analyze and speculate its contexts. This theory illustrates the shortcomings of modern sciences, specifying the pillars of religious knowledge. This theory is based on three principles: science unavoidably is bounded by the philosophical presuppositions; the sciences are separated from each other by their subjects; and the intellect is one of the resources of religion and of the religious sciences. The important thing which has been mostly neglected is that although this theory is new and creative, but his theory and principles are rooted in Allameh Tabatabai’s intellectual school. This article attempts to explain this issue and to illustrate how Allameh Tabatabai has influenced Ayatollah Javadi Amoli. At this article, three principles of the theory will be explained while its critics are deferred to another article.