ضوابط فقهي حاكم بر مذاكرات دولت اسلامي با ساير دولت‌ها

Legal Rules Governing Islamic State`s Negotiations with other States

اسلام، «مذاكره» را به عنوان يكي از ابزار تحقق اهداف سياست خارجي دولت اسلامي به رسميت شناخته است. از مباحث مهم در مذاكرات، بهره‌گيري از فنون، ضوابط و مهارت‌هايي است كه تحقق اهداف كشورها را از ورود به مذاكرات تسهيل مي‌كند. فقه اسلامي، با ارايه برخي ضوابط براي مذاكره دولت اسلامي با ساير دولت‌ها، تلاش دارد تا نتيجه مذاكرات را به سمت تحقق اهداف دولت اسلامي سوق دهد. اين مقاله، با روش توصيفي- تحليلي و با استنباط از منابع معتبر فقهي، نشان مي‌دهد كه پيش از آغاز مذاكرات، مذاكره‌كنندگان بايد در عين استقبال از پيشنهاد صلح، از موضع اقتدار مذاكره، و با تحليل دقيق وضعيت طرفين، وارد مذاكرات شوند. در حين مذاكره نيز بر رعايت اصولي همچون تناسب رفتاري، تاكيد بر مشتركات، گفت‌وگوي حكيمانه، موقعيت‌شناسي، كتمان دشمني، عدم خودباختگي در عين انعطاف در موارد لازم، بيان صريح مفاد پيمان و كتبي كردن نتايج مذاكرات تاكيد شده است. در مرحله پس از مذاكرات، لازم است ضمن حفظ هوشياري نسبت به فريب‌كاري دشمن، به مفاد پيمان ناشي از مذاكره پايبند باشند. در صورت نقض عهد توسط طرف ديگر، بايد مقابله به مثل نمود.

Negotiation is one of the means of achieving foreign policy in Islam. Using techniques, ground rules and skills to the speedy achieving of negotiation goals, are of the important issues discussed. Presenting some ground rules, Islamic jurisprudence tries to lead the results of the negotiation towards the manifestation of Islamic state`s goals. Using a descriptive-analytic method and inferring reliable jurisprudence resources, this study attempts to show that before negotiations, negotiators must welcome suggesting peace; they must negotiate from the position of authority and enter into the talks by a precise analysis of the parties. Behavior balance, emphasis on commonalities, philosophical dialogue, understanding the position, concealing hostility, not losing oneself while being flexible when necessary, expressing the provisions of the treaty and writing the results of the talks are highly recommended during the negotiations. After negotiations, it is necessary to maintain awareness to the deception of the enemy, be high-minded to the treaty, and retaliate in cases each party violates the treaty.