تأثير شدت خشكيدگي تاجي بر برخي ويژگي‌هاي فيزيولوژيك درختان بلوط ايراني (Quercus brantii Var Persica)

Effect of crown dieback intensity on some physiological characteristics of Persian oak trees (Quercus brantii var. persica)

در این پژوهش اثر شدت خشكیدگی تاجی درختان بلوط ایرانی بر خصوصیات فیزیولوژیك برگ و شاخه در جنگل دچار خشكیدگی مله­سیاه استان ایلام در فصول بهار و تابستان سال­های 1393-1392 پایش شد. درختان بلوط بر اساس شدت خشكیدگی تاجی به چهار گروه با تعداد شش تكرار تقسیم شدند. نمونه­گیری از برگ و شاخه دوساله درختان بلوط در جهت جنوبی تاج آنها به­طور تصادفی انجام و نمونه‌ها برای اندازه­گیری آنزیم­های پراكسیداز و كاتالاز، پرولین، كلروفیل، كارتنوئید و محتوای رطوبت نسبیبرگ به آزمایشگاه منتقل شدند. نتایج بررسی اثر شدت خشكیدگی تاجی بر صفات مورد مطالعه نشان داد كه محتوای رطوبت نسبیبرگ درختان سرخشكیده بیشتر از درختان سالم است. میزان پرولین برگ درختان سرخشكیده بیشتر از درختان سالم بود. سایر صفات مورد مطالعه تغییر معنی­داری بین درختان سالم و سرخشكیده نشان ندادند. نتایج بررسی اثر متقابل سال و فصل بر صفات مورد مطالعه نشان داد كه پراكسیداز شاخه در بهار 93 بیشترین میزان را داشت، در بهار و تابستان 92 كمتر بود و در تابستان 93 كمترین مقدار را داشت. كاتالاز برگ در بهار و تابستان 92 بیشترین میزان و در بهار 93 كمترین میزان بود. كاتالاز شاخه در بهار 92 بیشترین میزان و در بهار و تابستان 93 كمترین میزان را داشت. نتایج نشان داد كه تغییرات سالیانه (از 1392 تا 1393) میزان كلروفیل b، كلروفیل كل و محتوای رطوبت نسبی برگ به‎صورت افزایشی و كارتنوئید به­صورت كاهشی بود. نتایج نشان داد كه تغییرات فصلی (از بهار تا تابستان) میزان كلروفیل a، كارتنوئید و محتوای رطوبت نسبی برگ به­صورت افزایشی، پرولین در سال اول تحقیق به­صورت كاهشی و در سال دوم تحقیق به­صورت افزایشی بود. نتیجه­گیری شد كه تغییرات مقادیر محتوای رطوبت نسبی برگ و پرولین در درختان سرخشكیده بلوط ایرانی در جهت كاهش تنش در پیكره درخت و گذر از بحران خشكسالی و عدم تغییرات معنی­دار رنگیزه­های فتوسنتزی و آنزیم­ها در جهت حفظ و تداوم فعالیت­های حیاتی در پیكره آن است.

Effects of crown dieback intensity of Persian oak trees (Quercus brantii var. persica) on their leaf and branch physiological traits were monitored in drought affected Melah-Siah forest, Ilam province, Iran, during spring and summer seasons of 2013-2014. Oak trees were divided into 4 groups with 6 replicates based on the severity of crown dieback.Sampls were randomly taken on leaves and two-year old branches of oak trees in south aspect of tree crown. Several  physiological traits including peroxidaz and catalaze enzymes, prolin, cholorophyll, carotenoid and leaf relative water content were studied. Results of crown dieback intensity effect on the studied traits showed that relative water content of declining trees was more than those of healthy trees. Prolin content of declining trees was more than those of healthy trees. Other studied traits did not show any significant changes among healthy and declining trees. Interaction effects of sampling year and season on the studied traits showed that branch peroxidase was at the highest level during spring 2014, lower during spring and summer 2013, and the least during summer 2014. Leaf catalaz was at the highest level during spring and summer 2013 and the least level during spring 2014. Branch catalaz was at the highest level during spring 2013 and at the lowest level during spring and summer 2014. Annual changes of cholorophyll b, total chlorophyll and RWC (from 2013 to 2014) were increasing, and for carotenoid, it was decreasing. Seasonal changes (from spring to summer) of cholorophyll a, carotenoid and RWC were positive, and for prolin, it was negative during the first year and positive during second year. It was concluded that variability of relative water content and prolin content in the declining trees was for stress reduction in tree body and transition from drought crisis, and non-significant changes of Photosynthetic pigments and enzymes is for continuing vital activities in its body.