ارزيابي تنوع ژنتيكي عملكرد دو گونه مرزه Satureja mutica و Satureja isophylla در شرايط ديم دماوند

Evaluation of genetic variation of performance in Satureja mutica and S. isophylla under dry farming in Damavand

عملكرد گونه‏های Satureja muticaو  S. isophyllaو پنجاكسشن از گونهS. muticaدر شرایط دیم منطقه دماوند در قالب طرح بلوك‏های كامل تصادفی با سه تكرار ارزیابی شد. گونه‏هااختلاف معنی‌داری برای وزن خشك بوته، درصد اسانس، قطر تاج پوشش گیاه، ارتفاع بوته، تعداد شاخه‏های فرعی و طول برگ داشتند و گونه S.muticaاز نظر این صفات برتر از گونه S. isophylla بود. همچنین، اكسشن‏های گونه S.muticaبرای بازده اسانس، طول و عرض برگ، ارتفاع گیاهو تعداد شاخه اصلی و فرعی تفاوت معنی‌دار نشان دادند ودو اكسشن‏ از شمال‌شرقی كشور به‎ترتیب برای بازده اسانس و تعداد شاخه و یك اكسشن از شمال كشور از نظر ارتفاع گیاه و طول برگ دارای بالاترین میزان بودند. همچنین، وزن خشك بوته با قطر تاج‏پوشش و تعداد شاخه همبستگی مثبت و معنی‏داری نشان دادند. در تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، 3 مؤلفه اول به‎ترتیب با 66، 20 و 9 درصد و در مجموع بیش از 95 درصد از تنوع متغیرها را تبیین كردند. در مؤلفه اول، قطرتاج‏پوشش، وزن خشك بوته و میزان اسانس، در مؤلفه دوم، ابعاد برگ و در مؤلفه سوم، تعداد شاخه‏های اصلی و فرعی مؤثرترین صفات در این تغییرات بودند. تجزیه خوشه‌ای، گونه S. isophyllaرادریك گروه مجزا قرار داد. اكسشن‌های mu1Kh و mu2Kh گونه S. muticaدر یك گروه و اكسشن‏های mu2Gl ، mu3Gl و mu1Mz این گونه در گروه دیگر قرار گرفتند. باتوجه به نتایج این مطالعه، اكسشن‌ mu1Khمرزه S.muticaقابل كشت و بهره‏برداری در شرایط دیم منطقه دماوند می‏باشد.

Evaluation of performance was carried out in Satureja mutica Fisch &C.A, Meyand S.isophylla Rech, f. under dry farmingusing a 3 replicated randomized complete block design in Damavand, Iran. Significant differences were observed between the species for studied traits including plant dry weight, essence yield, canopy diameter, plant height, branch number and leaf length, with higher amounts for S.mutica. Also, accessions of S.mutica showed significant differences for essence yield, leaf width, leaf length, plant height and number of branches. Mean comparison indicated the highest essence content (3.86%) for one of the studied accession mu1Kh, the highest branch number for accession mu2Kh and the highest plant height and leaf length for accession mu3Gl. Also, significant positive correlations were observed between the traits, such as plant dry weight, with plant canopy diameter and branch number. Three components were resulted from principal components analysis, showing 95% of the total variation in which plant dry weight, essence content and plant canopy diameter were important, while in the second component leaf dimensions and in the third component, number of branches determined the most variation. According to cluster analysis, the accessions were classified into three groups. S. isophylla was located in a separate group. Also, accessions mu1Kh and mu2Kh of S .mutica were located in one group and accessions mu2Gl, mu3Gl and mu1Mz in another group. As a conclusion, mu1Khof S. mutica could be proposed for cultivation under dry farming conditions in Damavand.