بررسي فيتوشيميايي اسانس گياه نوروزك (Salvia leriifolia Benth.) در مراحل مختلف رشد و رويشگاه‌هاي طبيعي و گلخانه‌اي

Phytochemical essential oil analysis of Salvia leriifolia Benth. from different stages and habitats (natural and greenhouse condition)

گياه نوروزك (Salvia leriifolia Benth.) متعلق به تيره نعنا است و اغلب به‌عنوان آنتي اكسيدان، ضدباكتري و مسكن در درمان عفونت‌هاي ديابتي استفاده مي‌شود. در اين تحقيق به‌منظور بررسي فيتوشيميايي اسانس، گياه در مراحل مختلف رشد از زيستگاه طبيعي و سپس مقايسه آن با شرايط گلخانه اي، برگ‌هاي گياه در مراحل مختلف رويشي، گلدهي و رسيدگي بذر در بهار 1391 از منطقه آبخوان سبزوار واقع در استان خراسان رضوي برداشت گرديد و همزمان برگ‌هاي كشت شده همين گياه در شرايط گلخانه‌اي جمع‌آوري و خشك گرديد.اسانس نمونه‌ها به روش تقطير با آب (طرح كلونجر) استخراج و توسط دستگاه GC و GC/MS آناليز شد. نتايج نشان داد در فاز گلدهي، گياه از بيشترين ميزان اسانس (04/1 درصد) و به ترتيب كامفور (85/23 درصد)، بتاپينن (8/9 درصد)، 1و8سينئول (04/8 درصد) و آلفاپينن (87/6 درصد) از بيشترين مقدار در فاز گلدهي برخوردار بودند و اينكه كه در هر دو رويشگاه به‌ترتيب كامفور ، بتاپينن و آلفا پينن از بيشترين مقدار در اسانس برخوردار بودند و اين در صورتي است كه در فاز رسيدگي بذر كمترين ميزان اسانس (65/0 درصد) رسيده و كامفور گزارش نشده است و ميزان كامفور گزارش شده كه در فاز گلدهي گياه و مخصوصاً در رويشگاه طبيعي به بالاترين مقدار خود (85/23 درصد) رسيده است

Salvia leriifolia Bench.is belongs to Laminaceae family, which as antioxidant, antibacterial, sedative  and anti diabetes properties. In the present study, the quality and quantity of plant essential oil in different various growth stages were evaluated. The leaves of plant were collected during vegetative, blooming and seed maturity from natural habitat (Abkhovan Sabzevar, Khorasan Razavi province) and greenhouse in spring 2012. Essential oils were obtained by hydro distillation method (Clevenger apparatus) and analyzed by GC and GC / MS. The results were showed that  in blooming stage  especially in natural habitat, the plant had the highest essential oil content (1.04%) in which the camphor (23.85%), βpinene (9.8%), 1,8cineol (8.04%) and  αpinene (6.87%) were the most abundant essential oil constituents. Furthermore, in both regions camphor, βpinene and αpinene were the most constituents of plant oils, but in seed maturity stage the oil content (0.65%) was decreased and the camphor wasn't recorded, while in other stages the camphor were the highest content in both regions.