بهينه‌سازي و مقايسه اثر شرايط مختلف استخراج (فراصوت و خيساندن) بر تركيبات شيميايي عصاره ميوه گياه Elaeagnus angustifolia L.

The optimization and comparison of different extraction approaches (ultrasound and maceration) on chemical composition of Elaeagnus angustifolial L. extract

سنجد با نام علمي Elaeagnus angustifolia L..، به‌دليل تركيبات فلاوونوئيدي، سيتوسترول ها، گليكوزيدهاي قلبي و ترپنوئيدها از مهمترين گياهان دارويي و مغذي محسوب مي شود. هدف از اين پژوهش، بهينه سازي شرايط استخراج تركيبات فنولي و فلاونوئيدي از عصاره متانولي ميوه كامل سنجد (پوست، گوشت و دانه) توسط روش فراصوت و مقايسه آن با روش خيساندن بود. روش سطح پاسخ جهت بهينه سازي شرايط استخراج با هدف بالاترين ميزان استخراج تركيبات فنولي و فلاونوئيدي استفاده شد. آزمون ها بر مبناي طرح BoxBehnken با سه متغير مستقل، شامل نسبت حلال به نمونه (5020 ميلي‌ليتر حلال بر گرم نمونه)،دما (6030 درجه سانتي گراد) و زمان استخراج (355 دقيقه) طراحي شدند. اندازه گيري محتواي فنل كل عصاره ها با استفاده از معرف فولين سيوكالچو و اندازه گيري محتواي فلاونوئيد كل عصاره ها بر اساس روش كلريمتري آلومينيوم كلرايد انجام شد. ضرايب واريانس به‌دست آمده نشان داد اثر دماي فراصوت بر راندمان استخراج نسبت به ديگر عوامل موثرتر بود (05/0>p). شرايط بهينه استخراج به‌ترتيب: 79/31 (ميلي ليتر حلال بر گرم نمونه)، 87/52 (درجه سانتي گراد) و 44/25 (دقيقه) بود. مقدار بازده استخراج، ميزان تركيبات فنوليك و فلاونوئيدها در اين شرايط به ترتيب 58/21 (ميلي گرم عصاره به ازاي گرم نمونه)، 31/106 (ميلي گرم اسيد گاليك بر گرم ماده خشك) و 98/32 (ميلي گرم كوئرستين بر گرم ماده خشك) بود. مقايسه بين دو روش استخراج، نشان داد كه بازده استخراج تركيبات موثره گياه در روش فراصوت نسبت به روش خيساندن بيشتر است. بنابراين استفاده از روش فراصوت جهت استخراج تركيبات فنوليك از ميوه سنجد پيشنهاد مي‌شود.

Elaeagnus angustifolia L. is regarded as one of the most important medicinal and nutritious plants since it contains flavonoid, sitosterols, cardiac glycosides and terpenoids compounds. The purpose of this study was to investigating the effects of extraction conditions on phenol and flavonoid content from methanolic extracts ofElaeagnus angustifolia (peel, pulp and seed) through ultrasound and maceration methods. The response surface methodology (RSM) was used to optimize the extraction conditions for highest extraction rates of phenolic and flavonoid compounds. Box Behnken design was employed to investigate the effects of the three independent variables including solvent to sample ratio (2050 ml/g), temperature (3060°C) and extraction time (535 min) on the dependent variables (extraction yield, phenolic and flavonoid contents). The total phenolic content was measured using the FolinCiocalteu’s reagent. The total flavonoid content was assessed by the colorimetric method based on Aluminum Chloride which underwent some changes. The variance coefficients indicated that the effect of ultrasound temperature on the extraction yield was more influential than the other ones (p<0.05). The optimum extraction condition was solvent to sample ratio (31.79 ml/g), temperature (52.87°C( and extraction time (25.44 min(.  The optimum conditions, extraction yield, phenolic and flavonoid contents were 21.58 mg/g, 106.31 (mgGAEg1) and 32.98 (mgQUEg1), respectively. Considering the comparison between the two extraction methods, it was shown that extraction efficiency of phenolic and flavonoid compounds through ultrasound method is more than maceration method. Thus, the use of ultrasoundassisted extraction is recommended to extract phenolic compounds from the fruits of Elaeagnus angustifolia.