تحليل فضايي اجتماعي جرايم خشونت‌آميز در شهر كرمانشاه

جرم به ويژه از نوع خشونتآميز آن گاه از برخي افراد سرميزند و پيامدهاي آن نه صرفاً دامن خود آنها و قربانيانشان بلكه گريبان جامعه را نيز ميگيرد و مشكلاتي از جمله احساس ناامني و كاهش ضريب سلامت و شادابي اجتماعي را براي جامعه ايجادميكند. هدف اين نوشتار آن است كه با رويكردي ميان‌رشتهاي و ازطريق به ميان آوردن پاي جامعه شناسي و جغرافيا به بررسي جرايم خشونت آميز و تحليل فضايي اجتماعي آن در شهر كرمانشاه بپردازد. جمعيت آماري اين پژوهش محله هاي سطح شهر كرمانشاه است كه 101محله را شامل ميشود. داده‌هاي اين پژوهش از مراكزي مانند مركز تحقيقات ناجا و استانداري جمعآوري شدهاند. براي بررسي اين دادهها از «روش تحليل آمارهاي موجود» و از دو روش تحليل اساسي در پژوهش استفاده شده است. از نرمافزار آماري SPSS براي توصيف و تبيين متغيرها و براي شناسايي و درك الگوي مكاني و فضايي جرم، مدلهاي آماري و گرافيك مبنا در محيط سامانه اطلاعات جغرافيايي(GIS) استفاده شده است. براي سنجش سطح توسعهيافتگي و سطح برخورداري محله ها نيز روش تاكسونومي عددي و موريس بااستفاده از نرمافزار اكسل بهره گرفته شده است. يافتهها نشان ميدهد محله هاي كرمانشاه از نظر سطح برخورداري توزيع يكساني ندارند و به پنج سطح نابرابر تقسيم بندي مي‌شوند. نتيجه آزمون خوشه بندي و شاخص نزديكترين همسايه حاكي از آن است كه توزيع جرايم خشونتآميز از الگوي متمركز و خوشه اي تبعيت ميكند به اين معني كه در اين شهر كانونهاي جرم خيز شكل گرفته است و محدوده هاي ديگر بسياري در سطح شهر محدودههاي پاك محسوب ميشوند. ميزان همبستگي بين نابرابري و جرايم خشونت آميز نيز 215/0- بوده، كه با جهت معكوس و با سطح 95% اطمينان، معنادار است. در نهايت، تاجايي كه به نتيجه اين پژوهش برميگردد مكانها و محله هاي مختلف با سطح برخورداري متفاوت از امكانات و تسهيلات زمينه تبلور نابرابري اجتماعي بين محله ها و ساكنان آن را فراهم ميكنند و از طرفي شكل گيري جرم، چه از حيث نوع آن و چه از نظر نرخ، در فضاهاي مختلف متفاوت است. به عبارت ديگر، ماهيت فضا به جرم شكل مي بخشد. از سوي ديگر، نابرابري اجتماعي بر وقوع جرم بسيار تأثيرگذار است و زمينه لازم را براي وقوع جرم ايجاد مينمايد گرچه نوع تأثير آن در محله هاي مختلف شكل يكساني ندارد.