ارزيابي تأثير پودر برگ چريش (Azadirachta indica Adr. Juss.) و پودر برگ و مغز دانه اكاليپتوس (Eucalyptus camaldulensis Dehnh.) در كنترل لمبه گندم و شپشه آرد (Trogoderma granarium and Tribolium sp.)

Evaluate effects of Azadirachta indica Adr. Juss. leaf powder and Eucalyptus camaldulensis Dehnh. seed and leaf powder on stored product pests (Trogoderma granarium and Tribolium sp.) of wheat and barley

گندم و جو ازجمله محصولات انباری استراتژیك محسوب شده كه فعالیت لمبه گندم و شپشه‌های آرد باعث بروز خسارتهای اقتصادی فراوان به غلات انباری می‌شوند. پیدایش مقاومت به بعضی از سموم، بخصوص مالاتیون و فستوكسین، در بین آفات انباری، استفاده از مبارزه غیرشیمیایی مانند روشهای كنترل طبیعی، فیزیولوژیكی، بیولوژیكی و میكروبی علیه آفات انباری توجه بیشتر محققان را جلب كرده است. ازجمله این تركیبها به فرآورده‌های حاصل از درختان اكالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis Dehnh.) و چریش (Azadirachta indica Adr. Juss.) می‌توان اشاره كرد. در این طرح تحقیقاتی دو ساله، خصوصیات حشره‌كشی و دوركنندگی تركیبهای موجود در پودر برگ چریش و پودر برگ و مغز دانه اكالیپتوس، روی آفات انباری گندم و جو غالب در منطقه سیستان (لمبه گندم Trogoderma granarium و شپشه آرد Tribolium sp.) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی خاصیت حشره‌كشی هر یك از این مواد كه در 8 تیمار شامل هفت غلظت مختلف از هر ماده گیاهی (كه با استفاده از روش لگاریتمی بین دو غلظت حداقل و حداكثر بدست آمده‌اند) و یك تیمار شاهد با 4 تكرار برای هر یك از آفات انباری انجام شد، نشان داد كه LC50 (غلظت لازم برای كشتن 50 درصد لاروها) در پودر برگ چریش برای لمبه گندم 4/5 و برای شپشه آرد 33/5 گرم در یكصد گرم ماده غذایی است. این در حالی است كه میزان LC50 در پودر بذر اكالیپتوس برای لمبه گندم 98/5 و برای شپشه آرد 63/5 گرم و در پودر برگ اكالیپتوس برای لمبه گندم 86/6 و برای شپشه آرد 35/6 گرم در یكصد گرم ماده غذایی بود. بنابراین پودر برگ چریش با میزان LC50 كمتر، دارای خاصیت حشره‌كشی بیشتری نسبت به پودر بذر و برگ اكالیپتوس، علیه هر دو گونه آفت انباری می‌باشد. همچنین نتیجه حاصل از بررسی خاصیت دوركنندگی این مواد كه در 4 تیمار (شامل سه نوع ماده گیاهی و یك شاهد) با 4 تكرار برای هر كدام از آفات انباری اجرا شد، نشان داد كه میزان دوركنندگی پودر برگ چریش برای لمبه گندم 80% و برای شپشه آرد 7/86% می‌باشد، در حالی كه میزان دوركنندگی پودر بذر اكالیپتوس برای لمبه گندم 67% و برای شپشه آرد 75% است. همچنین میزان دوركنندگی پودر برگ اكالیپتوس برای لمبه گندم 50% و برای شپشه آرد 65% می‌باشد. بنابراین پودر برگ چریش با میزان درصد دوركنندگی بیشتر نسبت به پودر بذر و برگ اكالیپتوس برای هر دو گونه آفت انباری تأثیر بیشتری از خود نشان داده است.

The wheat and barley are the most important stored products and the agricultural stored product pests are the most important insects for this product. The resistance of insects, especially stored products pests to chemical poisons such as phosphin and malathion caused a lot of research about natural, physiological, biological and microbial control. Azadirachta indica Adr. Juss. and Eucalyptus camaldulensis Dehnh. are important trees used for non-chemical control. In this study, the insecticide and repellent property ofneem leaf powder and Eucalyptus seed and leaf powder on Trogoderma granarium and Tribolium sp.were accomplished. Results for insecticide property at 8 treatments and 4 replications showed that LC50 for neem leaf powder on Trogoderma granarium was 5.4, on Tribolium sp.was 5.33gr/100gr. Eucalyptus seed powder on Trogoderma granarium was 5.98 and on Tribolium sp.5.63gr/100gr, LC50 for Eucalyptus leaf powder on Trogoderma granarium 6.86, on Tribolium sp.6.35gr/100gr. The results for repellent property at 4 treatments and 4 replications showed that the repellent property of neem leaf powder on Trogoderma granarium was 80% and on Tribolium sp. was 86.7%. The repellent property of Eucalyptus seed powder on Trogoderma granarium was 67%, Eucalyptus leaf powder was 50%, repellent property of Eucalyptus seed powder on Tribolium sp. 75% and Eucalyptus leaf powder 65%.