بررسي برهان «وجوب و امكان» در فلسفه غرببا تاكيد بر تقرير توماس آكوييناس

An Inquiry into the "Demonstration of Necessity and Possibility" in Western Philosophy with Emphasis on Thomas Aquinas`s Exposition

اثبات وجود باري تعالي از ديرباز همواره مطمح نظر فلاسفه بوده و در اين راه، تلاش هاي زيادي انجام داده اند كه منتهي به ادله و براهين متعددي گشته است. يكي از بهترين و محكم ترين ادله در خصوص اثبات وجود خدا، برهان «وجوب و امكان»، ابتكار فارابي است. پس از ايشان، ساير فلاسفه الهي، به ويژه فلاسفه اسلامي، با بيانات متفاوتي آن را تبيين كرده اند. يكي از قديمي ترين و معروف ترين تقريرهاي برهان اثبات وجود خدا، برهان ابن سينا است. اين پژوهش با رويكرد تحليلي و نظري، ضمن ارايه تحليلي از برهان «امكان و وجوب» از منظر ابن سينا، به بررسي آن در آثار انديشمندان غربي پرداخته است. اين برهان در آثار انديشمندان غربي، جزو براهين جهان شناختي است. از ميان تقريرهاي متفاوتي كه اين برهان در غرب دارد، تقرير آكوييناس داراي شهرت فراواني است. اين پژوهش با تبيين اين برهان از منظر آكوييناس، به نقد و بررسي آن مي نشيند.

The question of the existence of Allah has long been a source of interest to philosophers who have made tremendous efforts in this regard and came up with many demonstrations. Farabi has presented the demonstration of "necessity and possibility", which is considered among the strongest evidence on the existence of God. After Farabi, other especially Muslim philosophers, philosophers, presented differing views about it. Ibn Sina`s demonstration is one of the earlier and most well-known expositions of the evidence on the existence of God. Using an analytical-theoretical approach, this paper analyzes Ibn Sina`s demonstration of necessity and possibility and examines the works of western scholars who consider the mentioned demonstration as a cosmological evidence. Aquinas`s exposition is among the most famous expositions of this demonstration in the West. This study reviews this demonstration from the viewpoint of Aquinas, and comments on it.