تحليل داستان شيخ صنعان بر پايه نظريه ‌تك ‏‏اسطوره جوزف كمپبل

The Analysis of the Story of Sheikh Sanān Based on Campbellʹs Theory of Monomyth

برپایه نظریه تك‏اسطورة ‌جوزف كمپبل، قهرمان به دنبال دعوتی آیینی، از جامعة خویش جدا می‌شود و با بهره‌گیری از آموزه‌ها، پای در راه سفر می‌نهد. در سرزمینی ناآشنا تحت تعلیم نیروهایی آیینی قرار می‌گیرد، آیین تشرف را می‌آموزد، و ‌برای اصلاح به سوی جامعة خویش بازمی‌گردد. این سفر با نمادها و نشانه‌هایی در قالب كهن‏الگوها نمودار می‌شود و مصداقی از برخورد خودآگاه و ناخودآگاه در نظریة یونگ است. هدف این پژوهش تحلیل داستان شیخ صنعان با به‏كارگیری این نظریه و نمادهای مورد نظر یونگ و نظریه تك‏اسطوره كمپبل به روش توصیفی است. شیخ صنعان كه نماد خودآگاه است، به ندای شبانة پیك ناخودآگاه، از سرزمین و مردم خویش ‌جدا می‏شود و در غرب كه نمادی از سرزمین ناشناختة ناخودآگاه است، تحت تعلیم آنیمای وجود قرار می‌گیرد تا شایستة آشتی با ناخودآگاه روان گردد. دختر كه نمادی از آنیمای شیخ است، عشق و ظرایف آن را به او می‏آموزد و شیخ علم و ایمان را كه ره‏توشه عالم خودآگاه به‏حساب می‌آید، به دختر وامی‌گذارد. در این سفر، چهارصد مرید نیز كه از عناصر خودآگاه هستند، تسلیم ارادة ناخودآگاه می‌شوند. بازگشت شیخ از سفر روم به مكه منطبق است با مرحله فردیت، كمال، و بازگشت قهرمان در نظریه كمپبل.

According to Joseph Campbellʹs theory of monomyth, after a ritual invitation, the hero gets separated from his society, begins his journey, learns through ritual forces in an unknown land, is taught the ritual of initiation and returns for reforming his society. The journey appears with some symbols and symptom in the form of archetypes. According to the theory of Jung, it is an instance of facing conscious and unconscious. By using descriptive method the present article tries to analyze the story of Sheikh Sanān regarding to Joseph Campbellʹs theory of monomyth and Jungian symbols. Sheikh Sanān, the symbol of unconscious, is separated from his people and motherland the call of the unconscious at night; then is taught by anima of existence in West, the symbol of unknown land of unconscious, and finally he is worthy of  reconciliation to unconscious of soul. The daughter is symbol of anima of Sheikh Sanān; she teaches love and its finer points to him; in return Sheikh Sanān hands over knowledge and faith, as symbols of conscious, to her. In this journey, 400 devotees, as the elements of conscious, surrender to will of unconscious. The return of Sheikh Sanān from Rome to Mecca is a symbol of individuality and perfection and corresponds to Campbellʹs theory of heroʹs return to home.