فلسفه مجازات افلاطون

مفهوم مجازات يكي از مفاهيم مورد توجه فلسفه افلاطون است كه در ديالكتيك با مفهوم عرفي مجازات به دست مي آيد. افلاطون با رد مبناي كين خواهي رايج در مورد مجازات در زمان خود، فلسفه مجازات را اصلاح مجرم مي داند. به تعبير او مجرم پيش از آنكه خطاكار باشد، فردي جاهل به خير و شر و بيماري دچار عدم تعادل در قواي نفساني خود است كه توان مهار خشم و شهوت خود را توسط عقل خود ندارد. از همين رو مجازات مي بايست مجرم را متوجه خير و شر حقيقي كند و چون دارويي تلخ توان مهار خشم و شهوت را به او ارزاني دارد. براي اين منظور از لحاظ منطقي دو حالت وجود دارد؛ يا اينكه قدرت جزء عالي بيشتر گردد يا اينكه قدرت جزء داني كمتر گردد. بنابراين مجازات افلاطوني به دو شيوه مي تواند عمل كند: اول آنكه با آموزش بر قدرت عقل بيفزايد و ديگري آن كه از قدرت اميال داني كم كند. حالت اول گستره وسيع آموزش را در بر مي گيرد و حالت دوم گستره وسيع كم تواني را. در نهايت افلاطون با مقوله بندي و شخصيت شناسي مجرمين شيوه و غايت اصلاحي مجازات را تعيين مي كند. از نظر او مجرمان در پنج طبقه سوفيست، فرد جاه طلب و جنگجو يا تيموكرات، فرد مال دوست و حريص يا آريستوكرات، فرد بي بند و بار يا دموكرات و در نهايت فرد مستبد طبقه بندي مي شوند كه هر يك مجازات مخصوص خود را مي طلبند.