آت‌اكولوژي و فنولوژي گونه بنه (Pistacia atlantica) در رابطه با عوامل ادافيكي و فيزيوگرافي در جنگل‌هاي كبيركوه شهرستان دره شهر، استان ايلام

Autecology and phenology of Pistacia atlantica in relation to edaphic and physiographic factors in Kabirkoh forests of Darreh Shahr county, Ilam province

اين مطالعه به منظور بررسي آت‌اكولوژي و فنولوژي بنه در رابطه با شرايط رويشگاهي در جنگل‌هاي كبيركوه، استان ايلام انجام شد. بر اساس مساحت هر واحد شكل زمين، 8 خوشه و 40 قطعه نمونه پياده شد. در هر قطعه نمونه سه نمونه خاك از عمق 20 سانتيمتر برداشت و يك نمونه تركيبي براي بررسي خصوصيات خاك به آزمايشگاه منتقل شد. در هر واحد شكل زمين به منظور بررسي مراحل فنولوژيك به صورت تصادفي دو قطعه نمونه يك هكتاري پياده و مراحل فنولوژي درختان به صورت هفتگي در آن بررسي شد. نتايج نشان داد كه استقرار، خصوصيات كمي و مراحل فنولوژي بنه تحت تأثير شرايط فيزيوگرافي بخصوص جهت دامنه و خصوصيات خاك قرار گرفت. بر اساس تحليل افزونگي (RDA) دو گروه مشخص در منطقه تشكيل شد. گونه‌هاي بلوط ايراني و بنه در يك گروه در جهت جنوبي منطقه در شرايطي كه كربن آلي، فسفر كل، پتاسيم كل و ازت كل بيشتر بود استقرار داشتند. در مقابل گروه اول، افرا كيكم و بادام كوهي گونه‌هاي شاخص گروه دوم بودند. اين گروه با ارتفاع از سطح دريا همبستگي بالايي داشته و در جهت دامنه شمالي قرار گرفته است. تاريخ آغاز و پايان پديده‌هاي فنولوژيك بنه بين دو گروه تفاوت نشان داد.

This study conducted with aims to investigate autecology and phenology of Pistacia atlantica in relation to site conditions in Kabirkoh forests of Ilam province. Based on the land forms area, 8 clusters and 40 sample plots were taken in each landform unit. In each sample plot, three soil samples were taken from 20 cm depth and one mixed sample soil created from them and transferred to Lab. For phonological study, randomly two sample 1 ha plots were selected in each landform unit and phonological stages of pistachio trees were investigated every week. The results showed that the establishment, quantity characteristics and phonological stages are influenced by topographic condition, especially aspect and soil characteristics. According to RDA analysis, two distinct groups in the study area were identified. Quercus brantii and Pistacia atlantica have gathered together as a group on south facing slope and represented higher values of OC, P, K and N. In contrast to the first group, Acer monspessulanum and Amygdalus scoparia were indicator species in the second group. This group had high correlation with elevation and has been located on north facing slope. The starting and ending dates of phenological events also were different between these two groups.