بازجستي در مباني فقهي و حقوقي بازگشت حيات فرد اعدامي

A Research into the Legal and Judicial Principles of the Executed Person Coming Back to Life

ماده 438 قانون مجازات اسلامی حكم بازگشت حیات فرد اعدام شده را در بحث قصاص به دلیل رعایت شرط مماثلت و در صورت درخواست ولی دم قابل تجدید دانسته ولی در مورد مجازات‌های حدی و تعزیری نظیر جرائم مواد مخدر سكوت اختیار كرده است. مقاله حاضر می‌كوشد ضمن طرح دیدگاه‌ها و نقد و بررسی ادله موافقان و مخالفان تجدید حكم اعدام، به پرسش اصلی مطرح در این بحث پاسخ دهد كه آیا از نظر قانون‌گذار بین مجازات اعدام كه هدف از آن قاعدتا بایستی مرگ یا همان سلب حیات باشد با مفهوم سلب حیات یا مرگ تفاوتی وجود دارد یا خیر؛ و سرانجام نظر مختار این خواهد بود كه چنانچه قائل شویم اعدام نیز مانند صلب، قسیم قتل است و قسیم شیء نمی‌تواند نفس شیء باشد، حكم مذكور را می‌توان به مورد اعدام نیز تعمیم داد و در حدود و تعزیرات به جز موارد عمدی به عدم اجرای حكم مجدد اعدام قائل شد.

Article 438 of the Islamic penal law considers as renewable the sentence of the executed person coming back to life in case of qiṣāṣ (retaliated punishment) due to observance of the resemblance (mumāthilat) condition and in case demanded by the claimant of blood, but it has kept silent concerning the legal and discretionary punishments like those administered for drugs crimes. The present article, while presenting the viewpoints and critical review of the arguments of the proponents and opponents of renewal of death warrant, tries to answer the main question brought up in this discussion as to whether or not according to the legislator there is a difference between capital punishment, which is regularly intended as death or loss of life, and the concept of disclaiming of life or death. Finally the chosen view will be that in case we believe that execution, like crucifixion (ṣalb), is typical (qasīm) of murder and the typical of an object cannot be the very object itself, then the above-mentioned verdict can be generalized to execution and suspend the re- execution verdict in legal punishments and penalties, except in premeditated instances.