«نقد روش‌گرايي» از منظر هرمنوتيك فلسفي گادامر

A Critique of methodologism from the perspective of Gadamer’s philosophical hermeneutics

نقد گادامر بر روش‌گرایی یكی از آموزه‌های اساسی هرمنوتیك فلسفی اوست. گادامر حقیقت را فراتر از آن می‌داند كه بتوان با اتخاذ روش به تمام آن رسید. وی انحصار حقیقت در فرآیندهای روشمند را نقد می‌كند اما لزوم كار روشمند را نفی نمی‌كند. در این مقاله ریشه‌های روش‌گرایی در یونان باستان و دوران جدید و تقریر گادامر از اندیشه‌های فرا روشی فیلسوفان یونان بررسی می‌شود و نقد پدیدارشناسانه گادامر بر سوبژكتیویسم دكارتی و معرفت شناسی كانتی و روش‌گرایی هرمنوتیك كلاسیك از جمله جدا انگاری سوژه و ابژه و ناكامی روش‌گرایی در رسیدن به اهداف علمی و ناتوانی در رسیدن به تمام حقیقت و تناقض درونی آن بیان می‌گردد. گادامر تلقی غلط از منطق و عدم شناخت محدودیت‌ها و مرزهای توانمندی آن را یكی از علل پیدایش پندارهای نادرست درباره روش و انتظارات نا به‌جا از روش‌گرایی، از جمله توان حصول حقیقت، می‌داند و در نقد آن، به سراغ ریشه‌های یونانی روش‌گرایی رفته و تفاوت منطق علمی و منطق حِكمی را در تقابل اندیشه‌های دیونیزیوسی و آپولونی میان فیلسوفان رواقی و پیروان آكادمی قدیم بررسی می‌نماید تا اثبات كند كه توقع دستیابی به حقیقت با توسل به روش‌گرایی، اندیشه‌ای نوظهور و دارای ایرادات مبنایی است. گادامر اندیشه فرا روشی و عقلانیت هرمنوتیك را به عنوان جایگزین روش‌گرایی و عقلانیت متدیك معرفی می‌كند و توجه به دیالكتیك، حكمت عملی، بلاغت و امتزاج افق‌ها را راهكار رسیدن به بخش‌هایی از حقیقت می‌داند كه فراسوی روش‌گرایی قرار دارد.

Gadamer’s critique of methodologism is one of the fundamental teachings of his philosophical hermeneutics. Gadamer sees truth much beyond the ability of method to grasp it completely. He criticizes the exclusive restriction of truth in methodical processes but does not reject the need for methodical work.The present article explores the origins of methodologism in ancient Greece and modern times, and studies Gadamer’s review on the extra-methodical thoughts of Greek philosophers. Then, the following issues are articulated: Gadamer’s phenomenological critique on Cartesian subjectivism, and Kantian epistemology, and the methodologism of classical hermeneutics including the separation of subject and object and the failure of methodologism in accomplishing academic goals and the inability to get to the whole truth and its inner contradictions. Gadamer finds a wrong understanding of logic and a lack of knowledge about its limitations and the boundaries of its capabilities as one of the causes for misconceptions about method and inappropriate expectations from methodologism, including the attainment of truth. And in its critique he reaches back to the Greek roots of methodologism and distinguishes between scientific logic and philosophical logic in the dichotomy of Apollonian and Dionysian ideas among Stoic philosophers and the followers of the Old Academy. Gadamer seeks to prove that the expectation to reach truth by resorting to methodologism is naive and suffers from fundamental errors and problems. He introduces extra-methodical thought and hermeneutical rationality as an alternative to methodologism and methodic rationality and defines an attention to dialectic, practical wisdom, eloquence, and the fusion of horizons as the strategy to achieve those parts of truth that lies beyond methodologism.