تحليل معنايي واژه حلم و مشتقات آن در قرآن كريم و نهج البلاغه بر اساس نظريه بافت

متن قرآن ، متني سرشار از پيچيدگي هاي زباني و معنايي و در نهايت فصاحت، بلاغت، زمان مند و مكان مند است . دوره معاصر با آغاز روش هاي نقد ادبي، زبان شناسي و معناشناسي، ابزارهاي جديد، متفاوت، با كاركردهاي نو در اكتشاف گوهرهاي درياي بيكران قرآن را فراروي محققان و مفسران قرار داده است . نظريه بافت يكي از رويكردهايي است كه امروزه مورد توجه بسياري از زبان شناسان و به خصوص پژوهشگران حوزه معناشناسي قرار گرفته است . كاربرد اين نظريه در حوزه اشتراك لفظي، بيش از ديگر حوزه ها به چشم مي خورد. مساله اي كه از ديرباز مورد توجه مفسران و محققان قرار گرفته، اين است كه تا چه اندازه مي توان با استفاده از نظريه بافت به معناي دقيق واژگان مشترك لفظي، به ويژه واژگان قرآن پي برد؟ اين مقاله كه به شيوه توصيفي – تحليلي انجام شده است، درپي آن است كه با بررسي واژه حلم و مشتقات آن در بافت قرآن كريم و نهج البلاغه ، وجوه معنايي برجسته اين واژه در هر بافتي را با توجه به موقعيت آن ، تبيين نمايد. نتايج تحقيق حاكي از آن است كه اين واژه، معاني اي چون شكيبايي، عفو، آرامش، عقل، خواب و رويا، و نيز بلوغ فكري انسان در سنين كودكي را دربردارد كه با توحه به موقعيت و بافت متن، يك و يا چند معنا از وجوه ذكر شده آن، نمايان مي گردد.