تعامل نحو و زبانشناسي اجتماعي: تحليلي جامعه‌شناختي بر كاربرد چند ساخت نحوي فارسي بر اساس نظريه تنوعات زباني لباو

The interface of syntax and sociolinguistics: sociolinguistic analysis of some Persian syntactic structures based on Labov’ variation theory

جامعه‌شناسان زبان تنوع زباني را يكي از ويژگي‌هاي ذاتي زبان‌ها در نظر مي‌گيرند.آنها معتقدند كه عوامل اجتماعي نظير جنسيت، طبقة اجتماعي، تحصيلات، سن و قوميت در ايجاد و وقوع تنوع زباني نقش اساسي دارند. در اين تحقيق، تأثير عوامل اجتماعي جنسيت، طبقة اجتماعي و تحصيلات بر بسامد تنوع نحوي در زبان فارسي در دو گفتمان محاوره‌اي روزمره و علمي مورد مطالعه و بررسي قرار گرفته است. در گفتمان روزمره، مردان نسبت به زنان بسيار بيشتر از قلب نحوي، ساخت اسنادي و قيود تأكيد استفاده كرده‌اند و در گفتمان علمي بر عكس، زنان نسبت به مردان در كاربرد قلب نحوي و ساخت اسنادي تا حدود زيادي پيشتاز بوده‌اند. در گفتمان روزمره، طبقة بالاي اجتماعي از ساخت قلب نحوي بيشتر از طبقات متوسط و پايين استفاده كرده است و همچنين طبقة پايين جامعه هم در كاربرد ساخت اسنادي و قيود تأكيد تا حدي نسبت به طبقات اجتماعي‌ ديگر پيشتاز بوده است. در گفتمان علمي، طبقة بالاي اجتماعي در كاربرد قلب نحوي نسبت به طبقات ديگر اجتماعي بسيار پيشتاز بوده است. در گفتمان روزمره، افراد با تحصيلات كارشناسي و كارشناسي ارشد در كاربرد قلب نحوي نسبت به افراد ديپلم و پايين‌تر پيشتاز هستند و افراد ديپلم و پايين‌تر در كاربرد ساخت اسنادي نسبت به دو گروه ديگر تحصيلات پيشتاز بوده‌اند. همچنين در گفتمان علمي، قلب نحوي نسبت به ساخت اسنادي و قيود تأكيد بيشترين كاربرد را دارد كه توسط افراد با تحصيلات كارشناسي ارشد و بالاتر مورد استفاده قرار گرفته است. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه در مطالعات زباني علاوه بر استفاده از رويكرد زايشي، لحاظ كردن ملاحظات جامعه‌شناسي زبان در مطالعات زبان ضروري است. وجود تنوعات نحوي در گفتار گويشوران فارسي در بافت‌ها و سبك‌هاي مختلف اجتماعي اعتبار و ارزش نظرية تنوع را در مطالعات زباني دو چندان مي‌سازد. در اين تحقيق وجود سه ساخت نحوي بازنمايي‌كنندة معناي اصلي و همچنين معناي گفتمان يكسان حكايت از آن دارد كه رويكرد زايشي در تحليل سه ساخت مذكور ناتوان است و اين گونه تنوع ساختي و توزيع آنها در دو گفتمان تنها از طريق نظرية تنوع قابل‌تحليل است. نتايج تحقيق حاضر هم‌سو با تحقيقات كينگ (2005) در زمينة تنوع صرفي نحوي در گونة فرانسوي آكادين و همچنين تحقيقات بابيرز (2005) در زمينة تنوع ترتيب واژه در گونة هلندي است.

Sociolinguists consider language variation as one of the inherent characteristics of languages. They believe that social factors including gender, social class, education, age and ethnicity are playing a fundamental role in creating and distributing language variation. In this research, the effects of social class, education and gender on frequency and distribution of syntactic variation in every day and scientific colloquial discourse of Persian are explored. Men used scrambling, cleft construction and focus adverbs more than women in every day colloquial discourse and contrarily, women used scrambling and cleft construction more than men in scientific colloquial discourse. Upper social class people used scrambling more than middle and low classes and low class social societies used cleft construction and focus adverbs more than other social classes in every day colloquial discourse. In scientific discourse, high social class used scrambling more than other social classes. MA and BA graduates used scrambling more than high school graduates in every day colloquial discourse and high school graduates used cleft construction more than other educated people. Also, MA graduates used scrambling more than other graduates in scientific colloquial discourse. Findings of the present research indicate that we must include sociolinguistic considerations in linguistic studies in addition to using generative grammar. The existence of syntactic variations in Persian speech in different social contexts and styles represents the status and value of variation theory in linguistic explorations. In this research, the existence of three different syntactic structures representing the sameness of core meaning and also discoursal meaning indicates that generative grammar is not able to analyze them. These syntactic structure variations and distribution of them in every day and scientific discourses may be analyzed only through Variation Theory. Findings of the present research are convergent with studies of King(2005) in the field of morpho-syntactic variation in Acadian French; and also studies of Barbiers(2005) in the field of word order variation in Dutch dialect.