پديد آورندگان :
ذاكري، گيتا پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي تهران , شعبانلو، علي رضا پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي تهران , فرزاد، عبدالحسين پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي تهران
كليدواژه :
القاگري , شاهنامه , صوت , معنا , موريس گرامون , موسيقي زبان , ادبيات
چكيده فارسي :
ميان صوت و معني و نحوة به كارگيري واج‌ها در القاي مفاهيم، رابطة تنگاتنگي وجود دارد. سخنوران در انتخاب واژگان، ناخواسته تحت تأثير عواطف خود قرار مي‌گيرند و واژگاني را به‌كار مي‌برند كه واج‌هاي آنها بيانگر عواطف و احساسات گوينده است؛ يعني واژگان علاوه بر انتقال معنا به انتقال عواطف و احساسات نيز مي‌پردازند. ساختار آوايي كلمه علاوه بر نقش معنايي خويش از رهگذر مجموعة اصوات، به طور غير مستقيم، مفهومي كه در ذهن شاعر مي‌گذرد، بيان مي‌كند. موريس گرامون، زبان‌شناس نامدار فرانسوي، با قاطعيت در مورد لايه‌هاي زيرين واژگان و واج‌ها و قوة القاگري آنها بحث مي‌كند كه اساس كار اين پژوهش مبتني بر نظرية اوست. در پژوهش حاضر با بررسي 300 بيت از ابيات مربوط به سه حوزة معنايي حماسي و غنايي و مرثيه شاهنامه معلوم شد كه رابطة معنا داري ميان زمينة معنايي شاهنامه با آواها و هجاهاي به كاررفته وجود دارد و زبان فردوسي در حوزه‌هاي معنايي متفاوت، به تناسب معنا تغيير مي‌كند و شاعر از واج‌هايي بهره مي‌جويد كه معناي ثانوي زبان را به ذهن القا مي‌كند. فردوسي در ابيات عاشقانه بيشتر از همخوان سايشي (24درصد)،لرزشي (5/13درصد) و روان (5/6) و هجاهاي باز (cv) و (cv:) استفاده مي‌كند. در ابيات حماسي بيشترين سهم همخوان‌ها را به انفجاري‌ها(7/38) و در هجاها به cvc اختصاص مي‌دهد. در مراثي نيز از همخوان‌هاي خيشومي(3/19) و انفجاري- سايشي (3/3) و هجاي كشيدۀ (cv:cc) بيش از دو حوزۀ معنايي ديگر سود مي‌جويد.
چكيده لاتين :
There is a close relationship between sound and meaning such that the way phonemes are deployed and the conveyed meaning are intertwined. In choosing their words, language speakers are highly affected by their emotions and opt for words whose phonemes is expressive of the meaning they intend to convey. Besides their semantic function, phonological structures of words, through a combination of sounds, indirectly expresses the idea the poet intends to communicate. Morris Gramoon, the renowned French linguist, sheds light on the underlying layers of words and phonemes and the undeniable role they play in conveying meaning. The present study adopts and draws upon the theories proposed by him. Scrutinizing 300 lines of Shahnameh, falling into three semantic fields of epic, lyric, and elegy, the results of the present study revealed that there is a significant relationship between the expressed meaning and the deployed phonemes and syllables in Shahnameh. To put it differently, the results indicated that the language used in Shahnameh varies according to the conveyed meaning and Ferdowsi capitalizes on phonemes invoking secondary meanings in mind. In love poems, Ferdowsi heavily draws on fricitive (24%), trill (13.5%), glide (6.5%) consonants and open syllables (CV), (CV:). In epics; however, the most extensively used consonants and syllables are stop (38.7%) and (CVC), respectively. Finally, as for elegies, nasal (19.3%), stop-fricative (3.3%), and long syllables (CV:CC) are heavily drawn upon.
