بررسي تكرار معنوي آيات از ديدگاه مفسران

A Study of Semantical Frequency of Quranic Verses from Commentators` View

قرآن اثري مقابله‌ناپذير با ساختاري شگرف است كه از آن به‌عنوان شاهكاري ادبي ياد مي‌شود، بر اين اساس است كه قرآن خالي از عيوب سخن و آسيب‌هايي مانند «حشو متوسط و قبيح» است كه در بلاغت «حشو مذموم» ناميده مي‌شود. با اين حال در پاره‌اي از آيات و عبارت‌هاي قرآني تركيب‌هايي يافت مي‌شود كه در نگاه ظاهري با وجود تفاوت لفظي اما تكرار بي‌فايده معناي مطالب پيشين و مصداق حشو مذموم است. هدف پژوهش حاضر بررسي چنين مواردي از تكرار معنوي در آيات قرآن است كه توهم معناي غيرمفيد و اضافه بودن يكي از بخش‌هاي جمله را ايجاد مي‌كند. در اين پژوهش تلاش شده است تا بر اساس ديدگاه مفسران، جايگاه معنايي اين گروه از مكررات غيرلفظي موهم حشو مذموم در پردازش آيات قرآن تبيين گردد و خواننده بر اين نكته رهنمون شود كه حشو در آيات وحياني قرآن به‌كار نرفته و اجزاي آيات موهم حشو در جاي مناسب خود قرار دارند و تكرار در معاني صورت گرفته، داراي فوايد بلاغي مانند تأكيد، تبيين، تكثير و مبالغه است كه جزء صنايع ادبي و موجب جذابيت سخن است.

The holy Quran is an unchallengeable work with a wonderful structure known as an outstanding literature works. On this basis, it is free from any failure of the kind common in speech like middle and bad pleonasm called in rhetoric blameworthy pleonasm. Yet, in spite of the fact, at a superficial view it seems to be some stances of such failure in Quranic verses and phrases though only with regard to frequency of meaning not phrases. The paper has intended to study such cases of the failure. As is understood, on commentators` views, semantical place of this group of non-verbal frequencies have been explained and reader is led to the point that one may not find any case of pleonasm and regarding their situation exactly, each has been placed in its own place and the frequencies are of such rhetoric effect as explanation, multiplication and exaggeration that are counted among literature techniques and cause speech to seem attractive.