كليدواژه :
توزيع دوباره و عملكرد , كارايي نورساخت , ارقام گياهي و گندم , اقليم گرم و خشك و تاريخ كاشت
چكيده فارسي :
در اغلب مناطق با آب و هواي مديترانه‌اي مانند ايران، زراعت گندم در دورۀ پر شدن دانه با تنش خشكي و گرما روبه‌رو شده و اين تنش ها سبب كاهش شديد عملكرد دانه مي‌شود. براي بررسي اثر تنش گرما بر عملكرد رقم‌هاي گندم در منطقۀ جراحي ماهشهر، تحقيقي در سال زراعي 94-1393 بر پايۀ آزمايش كرتهاي خردشده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تاريخ كاشت (15/8/93، 15/9/93 و 15/10/93) به‌عنوان عامل اصلي و سه رقم (چمران، فلات و ويريناك) به‌عنوان عامل فرعي در سه تكرار اجرا شد. نتايج نشان داد عامل‌هاي تاريخ كاشت و رقم بر ويژگي‌هاي عملكرد دانه و اجزاي آن، ارتفاع بوته، عملكرد زيست‌توده (بيوماس)، شاخص برداشت، ميزان، سهم و كارايي توزيع دوباره، ميزان و كارايي نورساخت (فتوسنتز) جاري و طول سنبله تأثير معنيداري داشت. برهمكنش تاريخ كاشت و رقم بر عملكرد دانه و اجزاي آن، ميزان، كارايي و سهم نورساخت جاري، عملكرد زيستي، شاخص برداشت، طول سنبله، سهم توزيع دوباره و كارايي نورساخت جاري تأثير معنيداري نشان داد. بيشترين عملكرد دانه با ميانگين 5548 كيلوگرم در هكتار به رقم چمران در تاريخ كاشت اول (15/8/93) و كمترين آن با ميانگين 2100 كيلوگرم در هكتار متعلق به رقم فلات در تاريخ كاشت سوم (15/10/93) بود.
چكيده لاتين :
In most regions with mediterraneanclimate such as Iran, wheat farming is faced to drought and heat stresses at grain filling period and consequently a sharp decrease in grain yield. The evaluation of heat stress on wheat cultivars yield in Jarahi Mahshar region, was conducted through a split plot design with randomized complete block basis with three planting dates as the main factors (First: 2014.11.6, Second: 2014.12.6 and Third: 2015.1.5) and three cultivars of wheat (Chamran, Falat, Virinak) as sub-plots with three replications in cropping season 2014-15. Results showed that planting date and the cultivars had a significant impact on grain yield, yield components, spike height, biological yield, harvest index, the scale of redistribution, share of redistribution, efficiency of redistribution, length of spike, amount and efficiency of current photosynthetic. Interaction effect between planting date and the cultivars significantly impact on the numbers of spike per square meters, the number of grains per spike, grain weight (1000 numbers), grain yield, scale of redistribution, efficiency of redistribution, amount of current photosynthesis, biological yield, harvest index, spike length, share of redistribution and current photosynthesis efficiency. Chamran had the highest yield with average of 5548 kg.ha-1 in first planting date and Falat had the lowest yield with an average of 2100 kg.ha-1 in third planting date.
