سنجش نابرابري فضايي سطح سلامت در استان قزوين با استفاده از تكنيك الكتره فازي

Measuring Spatial Inequalities of Health Level in Qazvin Province Using Fuzzy Electre Technique

يكي از عوامل تأثير گذار در توسعه هر كشوري، بهينه بودن ارائه خدمات بهداشت و درمان است. اين خدمات زماني مطلوب‌تر خواهند بود كه به طور عادلانه در مناطق مختلف توزيع شوند و رضايت جامعه را فراهم كنند. هدف پژوهش حاضر، تحليل نابرابري سلامت منطقه‌اي در استان قزوين است؛ بدين منظور با رويكردي كاربردي و ماهيتي توصيفي و تحليلي انجام يافته است. جمع آوري داده با شيوه كتابخانه‌اي و اسنادي صورت گرفته است كه مشتمل بر مطالعه ادبيات جهاني سلامت، پژوهش‌هاي انجام شده پيشين و استناد به سالنامه آماري استان قزوين در سال 1392 است. تجزيه و تحليل داده‌ها با بهره گيري از مدل الكتره فازي، مدل جمع وزني، ضريب همبستگي پيرسون، ضريب پراكندگي و آزمون تي صورت گرفته است كه بدين منظور از نرم افزارهاي Excel و SPSS براي اطمينان از صحت و دقت در محاسبه­ها بهره گيري شد. محاسبات روش الكتره فازي نشان دهنده برتري غالب شهرستان قزوين با 5 امتياز بر ساير شهرستان‌هاي استان است و در جايگاه‌هاي بعدي به ترتيب شهرستان‌هاي بوئين زهرا با 4 امتياز، تاكستان با 3 امتياز، آبيك با 2 امتياز، البرز با 1 امتياز و آوج با صفر امتياز، رتبه‌هاي دوم تا ششم را كسب كردند. محاسبات آزمون تي، ضريب همبستگي پيرسون، ضريب پراكندگي نيز نشان دهنده نابرابري توزيعي چه در بين شهرستان‌ها و چه در درون آن‌ها (شهرها و روستاها) است؛ وجود نابرابري در استان قزوين، از توزيع ناعادلانه خدمات سلامت و فاصله از دو اصل در دسترس بودن و فراهم بودن بين شهرستان‌ها و درون آنها حكايت دارد.

One of the factors influencing the development of a country is health services and treatment optimized. These services will be more favorable when they are more evenly distributed in different regions of the country and hence provide community satisfaction. The purpose of this study was the analysis of health inequality in Qazvin province. For this purpose, this study with a practical approach and a descriptive-analytic nature was carried out. The data collection was done through library study including the study of previous documents and the world health literature according to the Statistical Yearbook of Qazvin province in 2013. The data were then analyzed through fuzzy Electre and weighted sum models, Pearson correlation coefficient, Coefficient of Variation, and t-test. In order to do this, Excel and SPSS softwares were used to ensure accuracy in calculations. The calculations of fuzzy Electre method represented the superiority of Qazvin city with 5 scores over the other cities. Bouin Zahra with 4 scores, Takestan with 3 scores, Abyek with 2 scores, Alborz with 1 score, and Avaj with 0 score ranked second to sixth respectively. The Calculations of t-test, Pearson correlation coefficient, and Coefficient of Variation also represented inequality between the cities and within them (cities and villages). Inequality in Qazvin province indicated the unjust distribution of health services as well as the distance from the two principles of provision and availability - between and within the cities.