بررسي غلظت و تغييرات مكاني نيترات در آب زيرزميني دشت سرچهان (فارس)

(nvestigation of Nitrite Concentration and Spatial Variations in Groundwater of Sarchehan Plain (Fars

آلودگي آب­ هاي زيرزميني به نيترات مشكلي فراگير در ايران و سراسر جهان است. آلودگي نيترات آب­ هاي زيرزميني مرتبط با فعاليت ­هاي كشاورزي از مشكلات مهم محيط ­زيستي در مديريت اين منابع طبيعي استبه گونه ­اي كه اين آلاينده شايع­ترين آلاينده آب­ هاي زيرزميني است. تعيين غلظت و تغييرات مكاني آن مي­تواند در بهره برداري و مديريت منابع آب مفيد باشد. پژوهش حاضر با هدف تعيين مقادير و تهيه نقشه توزيع مكاني نيترات در دشت سرچهان فارس انجام شد. در اين پژوهش روي ­هم­ رفته 50 حلقه چاه براي اهداف نمونه برداري انتخاب شدند و غلظت نيترات در آزمايشگاه به روش استاندارد مورد سنجش قرار گرفت. مقادير نيترات اندازه گيري شده با استاندارد سازمان بهداشت جهاني مقايسه شد. هر چند تغييرات افزايشي يا كاهشي جزيي در غلظت نيترات برخي چاه ها مشاهده شد، اما زير حد استاندارد سازمان بهداشت جهاني (50 ميلي گرم در ليتر) بودند. به نظر مي­رسد غلظت نيترات در دشت از منابع غير نقطه­ اي (استفاده از كودهاي نيتروژني) و منابع نقطه­ اي (فاضلاب شهري) متاثر شده است كه بي­ شك مهم­ترين عامل بروز آلودگي نيترات در آينده خواهند بود. الگوهاي مكاني نيترات نشان داد كه بيشترين مقادير غلظت نيترات در آب­هاي زيرزميني در شمال شرقي و جنوب شرقي دشت سرچهان واقع شده­اند. همچنين همبستگي آماري معني داري بين غلظت نيترات با عمق چاه ­ها مشاهده نشد.

Groundwater contamination with nitrate is a pervasive problem in Iran and all over the world. Groundwater nitrate pollution associated with agricultural activity is an important environmental problem in the management of this natural resource, so that this is one of the most common groundwater contaminants. Determining the concentration and its spatial variation can be useful in exploitation and management of water resources. In this research, a total number of 50 wells were selected for sampling purposes and nitrate concentrations were analyzed in the laboratory according to standard method. Measured nitrate levels were compared to World Health Organization (WHO). Although, slightly increasing or decreasing changes in nitrate concentrations were observed in some wells, however the concentrations were below the standard of WHO (50 mg/L).It seems that nitrate concentrations in plain are affected by nonpoint sources (nitrogen fertilizers) and point sources (wastewater) that will undoubtedly be most important source of nitrate pollution in the future. Spatial patterns of nitrate showed that the highest concentrations of nitrate were found in north-eastern and south-eastern. Also, no statistically significant correlations were observed between nitrate concentration and well depth.