اثرات طرح هدفمندي يارانه ها بر الگوي مصرف خانوارهاي روستايي با رويكرد معيشت پايدار در شهرستان هاي كلات و بينالود

طرح هدفمندي يارانه ­ها به پشتوانه ماده (3) قانون برنامه چهارم اجرا شده است. نظر به تغيير شيوه پرداخت آن از شكل «كالايي» به صورت «نقدي» و تاثير مستقيمي كه بر الگوي مصرف خانوارها دارد، اين تحقيق در چارچوب رويكرد «معيشت پايدار(LS)» انجام شده است؛ چرا كه رويكرد معيشت پايدار علاوه بر رفع نيازهاي روزانه، امرار معاش، تسهيلات رفاهي، افزايش قابليت­ ها و توانمندسازي نسل ­هاي كنوني، بر ابعاد زيست محيطي و حفظ دارايي­ ها و منابع طبيعي براي آيندگان تاكيد دارد. روش تحقيق حاضر توصيفي ـ تحليلي است كه با هدف شناسايي اقشار اجتماعي روستايي و اثرات طرح هدفمندي يارانه ­ها بر الگوي مصرف معيشتي آنان در دو ناحيه متفاوت انجام شده است. جامعه آماري 16140 خانوار ساكن در 88 روستاي شهرستان­ هاي كلات و بينالود بوده است. براي نمونه ­گيري از روش ­هاي خوشه­ اي و تصادفي سيستماتيك استفاده شده است، در مجموع 38 روستاي نمونه انتخاب و سپس طبق جدول مورگان- كرچي حجم نمونه تعداد 360 خانوار تعيين شده است. گردآوري داده ­ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته بوده است. پايايي پرسشنامه با استفاده از ضريب آلفاي كرونباخ 83/0 به دست آمده است. با استفاده از آمارهاي توصيفي و آزمون­هاي«كولموگروف اسميرنف»،«يومن ويتني»و«كراسكال واليس» تجزيه و تحليل داده­ ها انجام شده است. در نهايت نتايج نشان داد كه تباينات محيطي و توزيع نامتوازن منابع اقتصادي، هم بر شاخص متوسط سرمايه و هم بر متوسط درآمد تاثير داشته و موجب اختلاف طبقاتي دو ناحيه شده است. از نظر تغيير الگوي مصرف نيز بين مقادير مصرف طبقات كم درآمد نواحي، تفاوت معنادار و در طبقات مرفه فاقد معناداري آماري بوده است. در مجموع مي­توان گفت پرداخت يارانه­ها در تعديل شكاف طبقاتي هر دو ناحيه تاثير داشته است كه ميزان آن در كلات بيش از بينالود بوده است