زن ستايي در شعر فارسي: بررسي و تحليل ستايش ممدوحان زن در قصايد مدحي

Women's Eulogy in Persian Literature: A study on women's praise in Persian tribute ode

مدح و ستايش، از نخستين و گسترده‌ترين موضوعات شعر فارسي در عرصه‌ي ادبيات غنايي است. با نگاهي به شكل‌گيري، سير تطور و نوع مديحه‌پردازي شاعران از آغاز شعر فارسي تاكنون، آن‌چه بيش از همه به چشم مي‌آيد، ستايش ممدوحان مرد است. دركنار حجم انبوه ستايش از مردان، تعدادي از شاعران به مدح زنان نيز پرداخته‌اند. درواقع، به دليل مخدّره و مستوره بودن زنان، به‌ويژه زنان حرم، شاعران اندكي توانسته اند به اين حريم وارد شوند و در ستايش زنان شعر بگويند. بررسي اين دسته از اشعار مدحي، علاوه‌بر بازنمايي گوشه‌اي ديگر از تاريخ، فرهنگ و ادبيات فارسي، راهي است براي شناخت هويت و جايگاه زن ايراني در گستره‌ي تاريخي‌ـ‌ادبي اين سرزمين؛ و پاسخ‌گويي به پرسش‌هايي كه در ادامه بيان شده، تلاشي است براي توصيف و تحليل نوع نگرش شاعران به زن به عنوان ممدوح شعري و دستيابي به شيوه‌‌ي مديحه‌پردازي آنان در ستايش ممدوحان زن: - آيا شاعران شگردهاي ويژه‌اي را در ستايش ممدوحان زن به خدمت مي‌گيرند؟ - اگر پاسخ مثبت است، چه شگردهايي؟ بررسي قصايد مدحي در ستايش زنان نشان مي‌دهد، شاعران با تكيه بر صفات و ويژگي‌هاي زنانه و پيوند دادن آن با ديگر اجزاي كلام، در كنار بهره‌گيري از نام و خصوصيات زنان برجسته‌ي اساطيري- حماسي، مذهبي و تاريخي، درپي هويت‌بخشي زنانه به ممدوح و ايجاد تناسب ميان مضامين قصيده و شخصيت اين زنان برآمده‌اند. از ميان شاعران، خاقاني، سلمان ساوجي و قاآني در اين زمينه، توفيق بيشتري به دست آورده‌اند.

This article studies on women's eulogy. In Persian literature, more poets has always praised men. Beside the extra amount of men's eulogy, a number of poets have paid attention to women praise. Actually, because of social and cultural qualifications that made women to become hidden and secret, most of poets couldn't enter to women eulogy. Therefore, , in addition to representing some parts of our culture, history and literature; to study on this part of Persian literature, is a way to recognize identity and status of Iranian woman. poets like: Khaqani, Salman Savoji, Qaani, Sa'adi and so on have some poems on omen's eulogy. Authors try to answer these questions: 1. Have poets used special techniques to praise women? 2. If so, which techniques have helped them? This study shows that poets have tried to personalize their praised women by Relying on the characteristics of women and linking it with other parts of speech