كاربردهاي هنري رديف درديوان عطارنيشابوري

Art applications of row in court poetry of Attar Neyshabouri

چكيده: رديف مختص زبان فارسي است، زيرا رديف با زبان فارسي يك نوع پيوستگي طبيعي دارد كه در ادب هيچ زباني، به وسعت شعر فارسي نيست. رديف در بردارنده موسيقي و مايه قدرت نمايي شاعران است. در اين پژوهش تلاش گرديد با بررسي آماري، بسامد بالاي رديف در شعر عطار نيشابوري مشخص گردد، زيرا عطّار از جمله شاعراني است كه در به كار بردن انواع رديف طبع آزمايي كرده ‌است با بررسي آماري دقيق و تك به تك غزليات و قصايد ديوان عطّار اين برآيند حاصل گرديد كه از تعداد 633 غزل در ديوان عطّار 473 مورد مردفّ هستند، يعني 75 درصد كه دلنشين ترين و موسيقايي‌ترين غزليات عطّار به حساب مي‌آيند .بيشتر رديف‌هاي شعر عطّار را رديف‌هاي فعلي (تام) تشكيل مي‌دهد كه هم موسيقي شعر را غنا بخشيده ‌است و هم در پويايي و تحرك شعر نقش بارزي دارند، همچنين در گسترش و تقويت صور خيال شعر او و تكميل مفهوم شعر و القاي احساس و افكار شاعر مؤثر افتاده است. افزون بر اين، ايجاد وحدت تخيل و انديشه ،پوشاندن عيوب قافيه، ايجاد صور خيال و مفاهيم جديد، اقتباس شعر و رديف از ديگران، نشان دادن افكار شاعر، تقارن ديداري و شنيداري، القاي‌حس دروني شعر، ايجاد وحدت بين شاعر و مخاطب، فرا‌‌هنجاري و...از كاركرد‌هاي مهم رديف در غزل‌هاي عطار مي‌باشند.

All the pundits believe that row is specific for the Persian language, because row has natural continuity with the Persian language that no other language has that extent. Row contains music and is a source of poets power. This article tries to determine high frequency of row in Attar Neyshabouri's poetry with statistical reviews, because Attar is one of the poets that has tested different types of rows. With detailed statistical review of sonnets and odes of Attar Court we concluded that 473 of 633 sonnets have rows that means 74.72 percent are the most pleasant and musical sonnets of Attar. The current rows (special) form more rows of Attar's poetry, that not only they have enriched music of poetry, but also have played a significant role in dynamism and mobility of Poetry. In addition, they have helped to expand and improve imaginary faces of poetry, to complete the concept of poetry, and to induce feelings and thoughts of the poet. To create unity between Imagination and thought, to cover defects of rhyme, to create imaginary faces and new concepts, adaptation of poetry and rows of others, representation thoughts of poet, auditory and visual symmetry, induction of inner sense of poem, creation of unity between poet and audience and paranormal cases in row are different functions of rows in Attars sonnets.