تاثير تاريخ كاشت بر درصد روغن، محتوي فنل تام بذر و برگ گونه هاي زراعي، وحشي و نسل F5 تلاقي بين گونه اي گلرنگ (Carthamus spp.)

Influence of seasonal variations on seed oil and total phenolic content of seeds and leaves in cultivated, wild species and F5 generation of inter-specific cross in Carthamus spp

به منظور بررسي اثر احتمالي تاريخ كاشت بر درصد روغن بذر، محتوي فنل تام بذر و برگ گلرنگ، سه جمعيت (19 نمونه) شامل شش رقم از گونه زراعي (Carthamus tinctorius L.)، چهار ژنوتيپ از گونه وحشي (C. oxyacanthus M. B.) و 9 ژنوتيپ از نسل 5F تلاقي بين گونه اي (C. oxyacanthus×C. tinctorius) در دو تاريخ بررسي شدند. نتايج نشان داد كه تاريخ كاشت بجز محتوي فنل تام برگ، بر درصد روغن بذر و فنل تام بذر اثر معني داري داشت (0.01>P). به طوري كه بيشترين درصد روغن و محتوي فنل تام بذر به ترتيب در كشت تابستانه و كشت بهاره مشاهده شد. همچنين در هر دو تاريخ كاشت، بيشترين و كمترين درصد روغن بذر به ترتيب به جمعيت گونه زراعي و وحشي اختصاص داشت. اگرچه درصد روغن بذر جمعيت هاي حاصل از تلاقي بين گونه اي حد واسط جمعيت هاي زراعي و وحشي بود؛ اما برخي ژنوتيپ ها در اين جمعيت ها داراي درصد روغن بالايي بودند كه در محدوده درصد روغن مشاهده شده در ارقام زراعي بود. در مورد محتوي فنل تام بذر، به نظر مي رسد علاوه بر تاريخ كاشت، رنگ بذر و خلوص ژنتيكي مكان هاي كنترل كننده رنگ بذر نيز بر اين صفت موثر باشند؛ زيرا ژنوتيپ هاي پوسته رنگي (ژنوتيپ هاي حاصل تلاقي با پوسته مشكي و ژنوتيپ هاي وحشي) در مقايسه با ژنوتيپ هاي پوسته سفيد (ارقام زراعي و ژنوتيپ هاي حاصل تلاقي با پوسته سفيد) محتوي فنل تام بيشتري داشتند. در مجموع، نتايج اين آزمايش نشان داد كه مي توان از تغيير زمان كاشت و همچنين تلاقي بين گونه اي براي بهبود درصد روغن و محتوي فنل تام بذر به عنوان دو فاكتور با خواص دارويي در گلرنگ استفاده كرد. همچنين برگ گلرنگ در مقايسه با بذر، منبع غني تري از فنل تام مي باشد كه مي توان از آن در صنايع دارويي بهره برد.

In order to investigate the possible influence of seasonal variation on the percentage of seed oil and total phenolic content in seeds and leaf of safflower، three populations (19 accessions) including 6 cultivars of cultivated species (Carthamus tinctorius)، 4 genotypes of wild species (C. oxyacanthus) and 9 genotypes of F5 generation derived from inter-specific cross (C. tinctorius× C. oxyacanthus) in two sowing dates، were evaluated. The results showed the effect of planting dates was significant on the percentage of seed oil and total phenolic content of seeds (p<0.01)، except for leaf phenolic content. The percentage of seed oil and total phenolic content of seeds was higher in summer and spring planting dates، respectively. Also، in both planting dates، populations of cultivated and wild species had higher and lower percentage of seed oil، respectively. Whereas، percentage of seed oil in the populations derived from inter-specific cross was intermediate between cultivated and wild species، some genotypes in these populations had high percentage of seed oil and were in the range of percentage of seed oil observed for cultivated genotypes. Also، the total phenolic content of seeds in the genotypes with colored seed coat (black-seeded genotypes derived from the cross and wild genotypes) was higher comparing with white seed coat genotypes (cultivars and white-seeded genotypes derived from interspecific cross)، then it seems that not only planting dates but also seed coat and genetic purity of loci controlling seed coat color may affect total phenolic content of seeds. In general، results of this experiment indicated that there is possibility of improving seed oil percentage and total phenolic content of seeds as the two factors with medicinal properties in Carthamus spp. using variation in planting dates and also inter-specific crosses. Furthermore، safflowerleaf is a rich source in total phenolics in comparison with seed and can be used in pharmaceutical industries.