تواتر قرآن؛ حقيقت، محدوده و زمينه هاي روي آورد به آن

Recurrent Transmission (Tawātor) of Quran; Truth, Restriction, and the Ways to Approach it

از ديرباز، تواتر قرآن از جمله مسائل بنيادين علم قرائت بوده كه به دليل طرح پاره اي مسائل پيراموني، كيفيت آن به خوبي فهم نشده است؛ برخي در مسير دفاع از قرآن و انگيزش مذهبي، قائل به تواتر قرائت ها شده و بعضي نيز تواتر قرآن را به ميزان معيني از آيات محدود نموده اند. همچنين در دوران معاصر، برخي از مفسران و محققان تنها قرائت حفص از عاصم را متواتر و شايسته اعتنا قلمداد نموده و به ساير قرائات وقعي ننهاده اند. پژوهش حاضر در راستاي تبيين اين مسئله، كاربرد تواتر را در سه حيطه­ تواتر نص قرآن، تواتر قرائت هاي هفت يا ده گانه و نيز تواتر قرائت حفص از عاصم مطرح نموده و كوشيده است با نگاه تاريخي ـ تحليلي و با طرح و نقد ديدگاه هاي مختلف، تصوير واضحي از تواتر قرآن و چگونگي آن ارائه نمايد. در نهايت با تاكيد بر لزوم تواتر قرآن، اين نتيجه به دست آمده كه منظور از اين تواتر، تواتر سياهه قرآن است كه مهم ترين ضابطه پذيرش هر قرائت بوده و منحصر به قرائت حفص از عاصم نيست.

From the past, Tawātor of the Qur’an has been one of the fundamental issues of the Qirā'āt (readings) science that Due to discussing some marginal issues surrounding the theme, its quality had been not well understood; Therefor, some for the sake of defensing the Qur’an and religious motivation have believed tawātor of the qirā'āt, some have limited the tawātor of the Qur'an on a certain amount of Quran verses, and at the Contemporary era, Some commentators and scholars considered the qirā'a of Hafs from 'Asim as Mutawātira (authenticated broadly), and worthy of attention, and not focused on other qirā'āt. This research in order to explain this theme, has presented the usage of the tawātor in the three areas; in the tawātor of Quranic text, in the tawātor of Seven or Decuple qirā'āt and also Hafs from 'Asim qirā'a, And has tried to provide an obvious form of tawātor of the Qur’an by historical and analytical methods and by proposing and criticizing different viewpoints. Finally, with emphasis on necessity of the tawātor of the Qur'ān this result obtained that the intention of tawātor is tawātor of Quranic Seeyāha ('Uthmānic codex), which is the most important criteria for acceptance of any particular qirā'a and not limited to Hafs from 'Asim.