پديد آورندگان :
كريمي، سارا دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان , همتي، خدايار دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - گروه توليد گياهي - دانشيار , خيرخواه، محمد مجتمع آموزش عالي شيروان - گروه تكنولوژي توليدات گياهي - استاديار
كليدواژه :
كود گاوي , كود مرغي , صفات ظاهري , صفات بيوشيميايي , صفات مرفوفيزيولوژيكي كاكوتي
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: امروزه براي داشتن يك نظام كشاورزي پايدار، استفاده از نهاده هايي كه جنبه هاي بوم شناختي را بهبود بخشند و مخاطرات محيطي را كاهش دهند، ضروري به نظر مي رسد. گياهان خانواده نعناعيان از قرن ها پيش در اكثر كشورها به عنوان چاشني يا ادويه غذاها و هم چنين به عنوان دارو براي هضم غذا و مقابله با بيماري‌هاي ويروسي استفاده مي شده اند. كاكوتي Ziziphora clinopodioides) Lam.) يكي از گياهان دارويي و معطر است كه به عنوان دمنوش و چاي براي معالجه گلودرد، بي نظمي هاي گوارشي، بادشكن، ضد عفوني كننده و التيام دهنده زخم و همچنين در صنايع غذايي و لبني استفاده مي شود. اين گياه پراكنش نسبتاٌ وسيعي در مناطق مختلف آب و هوايي ايران به ويژه مناطق كوهستاني در استانهاي خراسان، آذربايجان، همدان، كرمانشاه و ساير مناطق كوهستاني دارد (14). بنابراين، با در نظر گرفتن اهميت گياه دارويي كاكوتي، اين آزمايش با هدف بررسي اثر سطوح مختلف كود هاي آلي گاوي و مرغي بر برخي خصوصيات مرفوفيزيولوژيكي گياه دارويي كاكوتي مورد بررسي قرار گرفت.
مواد و روش ها: اين آزمايش در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 3 تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي شيروان و آزمايشگاه دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان در سال زراعي 93-92 اجرا شد. تيمار ها ي مورد مطالعه شامل: 3 سطح كود دامي از نوع گاوي (5، 10 و 15 تن در هكتار)، 3 سطح كود مرغي (2، 4 و 6 تن در هكتار) و شاهد (بدون مصرف كود) بود. صفات مورد مطالعه شامل ارتفاع، قطر تاج پوشش، گسترش طوقه، عملكرد وزن تر و خشك و ميزان كلروفيل بوته بود.
يافته ها: نتايج نشان داد تيمار ها روي صفات مورد بررسي در سطح 1٪ تاثير معني داري داشت. مصرف كودهاي آلي باعث افزايش ميزان صفات ظاهري نظير ارتفاع، قطر تاج و طوقه، عملكرد وزن تر و خشك، ميزان كلروفيل بوته شد. بر اساس نتايج آزمون مقايسه ميانگين ها بيشترين ميزان ارتفاع بوته (28/91 سانتيمتر) با كاربرد 10 تن كود گاوي، بيشترين ميزان قطر تاج‌پوشش گياهي (31/90 سانتيمتر) و قطر طوقه (10/15 سانتيمتر) در تيمار 4 تن در هكتار كود مرغي، بيشترين عملكرد وزن تر (412/17 گرم در متر مربع) و خشك (148/88 گرم در متر مربع) در تيمار 10 تن كود گاوي و بيشترين ميزان كلروفيل (64/12 ميلي گرم بر سانتيمتر مربع) در تيمار 15 تن در هكتار كود گاوي حاصل شد. همچنين در بررسي فنول و آنتي اكسيدان گياه مشاهده شد كه بيشترين ميزان اين صفات (به ترتيب 0/472 و 59/703) در شاهد بدست آمد. بيشترين ميزان فلاونوئيد (0/273 ميلي گرم بر گرم) هم در تيمار هاي 5 تن در هكتار كود گاوي، 2 تن در هكتار كود مرغي و شاهد (بدون مصرف كود) مشاهده شد.
نتيجه گيري: بنابراين با توجه به اثر مثبت مصرف كودهاي آلي بر خصوصيات زراعي و بيوشيميايي گياه دارويي كاكوتي، مصرف كودهاي آلي بر صفات ظاهري مورد اندازه گيري اثر مثبت اما روي برخي صفات بيوشيميايي نظير فنول، فلاونوئيد و آنتي اكسيدان تاثير عكس داشته است. بطوريكه با افزايش مصرف كودهاي آلي ميزان صفات ظاهري افزايش و صفات بيوشيميايي كاهش نشان دادند.
چكيده لاتين :
Background and objectives: Nowadays, to have a sustainable agricultural system, the application of inputs that improve the aspects of ecological systems and reduce environmental hazards are necessary. Lamiaceae family plants have been used for centuries in many countries as a spice in foods, as well as to digest and as a drug against viral diseases.Ziziphora clinopodioides lam. Is one of the herbs and aromatic plants that is used as herbal tea and tea to treat a sore throat, digestive disorders, carminative, antiseptic and wound healer and also used in the food and dairy industrial .This plant has relatively wide distribution in the mountainous regions of Iran, especially Khorasan province (14). Therefore, in view of the importance of this medicinal plant, this test was conducted to evaluate the effect of organic fertilizers (manure and poultry) on some morphophysiological characteristics of Ziziphora clinopodioides. Materials and methods: This experiment was conducted in designed as a randomized complete block with 3 replications in faculty of agriculture of higher education complex of Shrivan and laboratory experiments were carried out at Gorgan University of Agriculture in 2013-2014. The treatments were included three levels of cow manure (5, 10 and 15 tons per hectare), three levels of poultry manure (2, 4 and 6 tons per hectare) and the control (no fertilizer). Results: The results indicated that the treatments had a significant effect at 1% on the studied traits. Application of organic fertilizers could increase the rate of some morphological traits including height, canopy diameter, crown diameter, weight of fresh and dry matter yield and total chlorophyll content of the plant. The cow manure treatment with 10 tons per hectare had the highest height (28.91 cm), the highest canopy diameter (31.90 cm) and crown diameter (10.15 cm) were observed in poultry manure treatment with 4 tons per hectare. The cow manure treatment with 10 tons per hectare had the highest weight of fresh yield (412.17 gr per m2) and weight of dry yield (148.88 gr per m2). The highest total chlorophyll content (64.12 mg per cm2) was observed by cow manure treatment with 15 tons per hectare. Also, The maximum amount of phenol, and antioxidants (respectively 0.472 and 59.703) were observed in control. The highest flavonoids content (0.273 mg/g) were observed by cow manure treatment with 5 tons per hectare; poultry manure treatment with 2 tons per hectare and control (No fertilizer). Conclusion: Therefore, due to the positive effect of organic fertilizers on crops and biochemical properties of Ziziphora clinopodioides, the application of organic fertilizers had positive effects on measured morphological characteristics but negative effects on some biochemical characteristics such as phenols, flavonoids and antioxidants, . So that by increasing the application of organic fertilizers, the amount of morphological parameters were increased and biochemical parameters decreased.
