نقد و ارزيابي گزارش ابن طاووس از پوشش حضرت زهرا (ع) بر پايه دعاي «نور»

Criticism and evaluation of Ibn Ṭāwūs’ report about the clothes of Lady Fāṭimah al-Zahrā’ (a.s) based on the Du`a’ of Nūr

حجاب و عفاف يكي از آموزه هاي ارزنده اديان الهي است. افزون بر قرآن كريم، در سنت رسول خدا (ص) و سيره اهل بيت (ع) نيز به روشني اهميت و نقش اين ارزشِ ديني تبيين شده است. هر چند در باره نوع و ميزان پوشش شرعيِ برآمده از متون ديني، ميان عالمان اختلافاتي وجود دارد، اما نه تنها هيچ گاه در سيره خاندان وحي، نمودي از تساهل و سطحي نگري در مقوله حجاب و عفاف به چشم نمي خورد، بلكه گفتار و رفتار آنان همواره مشوق پاسداري از مرزهاي عفاف و حيا و پاي بندي به پوشش اسلامي بوده است. در اين ميان، برخي با تكيه به برخي گزارش هاي منقول در منابع روايي متاخر، بر تساهل و انعطافِ خارج از معمول دين در مساله پوشش (حجاب) حكم رانده اند. بررسي و ارزيابي سه گانه منبعي، متني (دلالي) و سندي اين گزارش ها و گاه روايات، با بهره گيري از حقايق تاريخي، از نادرستي بخش هايي از آنها پرده برمي دارد. از اين رو، صرف نقل در منابع روايي مشهور، دليلي بر راستي محتوا نيست و شايسته است براي آگاهي از حكم دقيق اسلام در مسائل مختلف ديني (از جمله حجاب)، با بهره گيري از ابزار و روش هاي علمي، اصل و ميزان اعتبار اين دست گزارش ها را مورد ارزيابي قرار داد.

Observing veil (ḥijāb) and chastity are among valuable teachings of the revealed religions. In addition to the Qur’an, in the Prophet’s precedent (Sunnah) and the life and conduct (sīrah) of his Household the importance and role of this religious value have clearly been elucidated. There exists diversity of opinions about the kind and extent of the shar'ī ḥijāb (Islamic veil) inferred from the scriptures; however, not only a slight indication of tolerance and superficiality to the issue of ḥijāb and chastity is never seen in the life and conduct (sīrah) of the Prophet's Household, but also their words and behavior have always encouraged people to guard the boundaries of ḥijāb and chastity, and be bound to observing the Islamic ḥijāb. Meanwhile, some scholars by relying upon certain transmitted reports in later hadith sources, have ruled about tolerance and flexibility in the issue of ḥijāb and chastity beyond the prescription of the religion. The study and evaluation of the three items of source, text (denotation) and isnāds of these reports, and at times traditions, unveils the incorrectness of certain paragraphs of them by benefiting from historical facts. Therefore, the mere citation in famous hadith collections cannot be an evidence for the truthfulness of the content. Rather it is appropriate for one to evaluate the origin and the validity extent of this kind of reports by applying of scientific tools and methods, in order to be aware of the precise Islamic rule in different religious issues (including ḥijāb).