پديد آورندگان :
ملك پور، فاطمه دانشگاه خوارزمي - دانشكده علوم زيستي , سليمي، اعظم دانشگاه خوارزمي - دانشكده علوم زيستي - گروه علوم گياهي - استاديار , قاسمي پيربلوطي، عبدالله دانشگاه خوارزمي - دانشكده كشاورزي - گروه گياهان دارويي
كليدواژه :
تنش خشكي , ريحان بنفش , كيتوزان , صفات فيزيولوژيكي , صفات مورفولوژيكي , تنش كم آبي
چكيده فارسي :
گياهان دارويي واكنش‌هاي متفاوتي نسبت به تنش خشكي در عملكرد و مواد مؤثر توليدي دارند. ريحان (Ocimum basilicum L.) به عنوان يك گياه دارويي كاربرد زيادي در درمان بسياري از بيماري‌ها دارد. كيتوزان از تركيبات اصلي ديواره سلولي بسياري از گونه‌هاي قارچي، باعث تغييرات فيزيولوژيكي و مورفولوژيكي در گياهان مي‌شود. اين تحقيق به منظور بررسي اثر تنش كمبودآب (100، 60 و 30 درصدظرفيت زراعي) و محرك كيتوزان (0، 0/2 و 0/4 گرم در ليتر) بر روي ويژگيهاي رشد و نمو گياه ريحان در مزرعه دانشگاه آزاداسلامي شهركرد در سال 1393 اجرا شد. آزمايش به صورت فاكتوريل بر پايه طرح كاملاً تصادفي، با سه تكرار اجرا گرديد. پارامترهاي مورفولوژيكي (طول ساقه، تعداد شاخه جانبي، سطح برگ، وزن تر وخشك) و فيزيولوژيكي (ميزان كلروفيل، كارتنوئيد، پرولين، قندهاي محلول، فنل و فلاونوئيد) اندازه‌گيري شد. تجزيه واريانس نشان داد سطوح مختلف خشكي و كيتوزان و اثرات متقابل آنها بر برخي پارامترهاي مورفولوژيكي و فيزيولوژيكي گياه مؤثر بودند. تنش خشكي باعث كاهش در رنگيزه‌ها، سطح برگ، طول ساقه، وزن تر ريشه و اندام هوايي و افزايش در ميزان پرولين، قندهاي محلول و محتوي فنل و فلاونوئيد گرديد. تيمار با كيتوزان باعث افزايش وزن تر ريشه و ساقه، قندهاي محلول، پرولين، فنل و فلاونوئيد گياهان در شرايط تنش و غيرتنش گرديد. باتوجه به اينكه خشكي از ويژگيهاي بارز جغرافيايي كشور ايران مي‌باشد و از اين پديده‌ي طبيعي و غيرقابل تغيير، گريزي نيست، بنابراين جهت مقابله و كاهش خسارت كمبود آب استفاده از پليمرزيستي كيتوزان، به عنوان ماده طبيعي كاهش دهنده تنش خشكي در ريحان، حائز اهميت مي‌باشد.
چكيده لاتين :
Medicinal plants have different reactions to drought stress in yield and production
Ocimum basilicum L. as a medicinal plants, used in treatment of many diseases. Chitosan, a major component of cell wall of fungal species, causes physiological and morphological changes in the plant. This study aimed to evaluate the effect of water stress
(100, 60 and 30% field capacity) and elicitor chitosan (0, 0.2 and 0.4 grams per liter) on growth and development properties of basil in the Research Farm of Islami
c Azad University, Shahrekord Branch in spring 2014. Experimental treatments were
arranged as factorial in a complete randomized design with three replications. The
morphological (plant height, inflorescence, number of branches, leaf area, fre
sh and dry weights) and physiological parameters (chlorophyll, carotenoids, proline, soluble carbohydrates, total phenolic and flavenoides) were studied.Analysis of variance showed that drought stress and chitosan had significant effects on some of morphology and physiology characteristics. Drought stress decreased the content of photosynthetic pigments, leaf area, plant height, fresh and dry weight of root and arial parts and increased proline, soluble carbohydrates, total phenol and flavenoides. Treatment with chitosan increased fresh and dry weight of root and arial parts, soluble carbohydrates, proline, phenol and flavonoid in stressed and non-stressed plants. In general, in order to prevent and reduce damage of water stress, the use of bio-polymer chitosan, as a natural material in basil, is important.
