مقايسه نتايج مدل هاي RWEQ و IRIFR در تعيين تاثير نوع مديريت اراضي بر فرسايش بادي

Comparing the Results of RWEQ and IRIFR Models for Determining of Land Management Effects on Wind Erosion

فرسايش خاك توسط باد زماني رخ مي‌دهد كه سرعت باد از آستانه فرسايش خاك بيشتر باشد و سطح خاك با گياهان، باقيمانده آنها، زبري‌هاي سطح (ناهمواري‌هاي سطح) خاك يا موانع ديگر حفاظت نشده باشد. با توجه به لزوم برآورد مقدار فرسايش براي برنامه‏ ريزي حفاظت خاك تا كنون روش‏ها و مدل‏هاي مختلفي براي برآورد آن ارائه شده است. در اين پژوهش مقدار فرسايش و رسوبدهي واحدكاري مختلف (اراضي شوره ‏زار و پف كرده، كشاورزي، تاغ‏ زار، فرسايش يافته مارني) با بهره‌گيري از دو مدل RWEQ و IRIFR مورد بررسي قرار گرفت. بررسي خروجي‏ هاي دو مدل نشان داد كه روند كلي فرسايش‏ هاي اندازه گيري شده در رخساره‏ هاي مورد بررسي به‌طور تقريبي يكسان است (در رخساره اراضي شوره ‏زار بيشترين و اراضي كشاورزي (گندم) كمترين)، اما مقادير عددي فرسايش خاك در مدل RWEQ در بعضي رخساره‏ ها از مدل IRIFR كمتر و در برخي ديگر بيشتر بود. اين امر به علت تفاوت‏هاي موجود در فن آوري براورد فرسايش بادي در مدل مي ‏باشد. همچنين مقدار فرسايش ميانگين در سطح كل منطقه بر پاية مدل RWEQ مقدار مقدار 15/7ton/ha/Y و طبقه (III-II) برآورد شد. بررسي‏ هاي انجام شده در رخساره‏ هاي مختلف با مدل IRIFR نشان داد كه به‌غير از رخساره‏ هاي تاغ‌زار عدم وجود پوشش گياهي بيشترين عامل تاثيرگذار فرسايش در ساير رخساره‏ ها مي‌باشد. نتايج نشان دهندة اين است كه استفاده از مدل RWEQ مي‏ تواند با توجه به شرايط كمبود داده ‏ها، به‌ويژه داده‏ هاي بادسنجي موجود در ايران، براي برآورد كمي فرسايش و پايش سالانه و ماهانه و پيش‌بيني نقش تغيير پوشش و مديريت اراضي بر فرسايش بادي مناسب تر از IRIFR باشد.

If the wind speed got faster than soil erosion threshold and soil surface with plants, residuals and surfaceroughness are protected then the process will lead to wind erosion. The necessity of estimation of erosion in soil protection planning is important issue and there are different methods for estimation of erosion which have presented in current study. The rate of erosion and sedimentation of different work units (salty pan land, puffy land, arable and reforested Saxual and eroded maris) were analyzed viaIRIFR and RWEO. Comparing of the results of two models showed that the general trend of erosion on Studied faces was nearly the same (i.e. it was maximum in Salty pan landfaces while minimum in Wheat farm lands) but numeral values of wind erosion in RWED model in some faces were less than the results of IRIFR and in others were higher. This different is mainly due to the technological variation in wind erosion calculation by the models. Based on RWEO model, the average range of wind erosion in whole area was 15.7ton/ha/Y (class II-III). Assessments of different landscapes via IRIFR model showed that except Saxual faces, lack of vegetation was the most effective reason on Winderosion of the landscapes.Also, the results showed that in case of shortage of data, especially for wind data in Iran, using of RWED model in order to assess the quantity of Wind erosion and annual and monthly monitoring will be suitable,