بهينه سازي كاربري اراضي با استفاده از تركيب روش هاي برنامه ريزي خطي فازي و تخصيص چند هدفه اراضي (مطالعه موردي: حوضه آبخيز چلگرد)

Land Use Optimization Using Combination of Fuzzy Linear Programming and Multi Objective Land Allocation Methods (Case Study: ChelgerdWatershed)

در چند دهه گذشته از مدل هاي متعددي مانند مدل برنامه ‏ريزي خطي براي مديريت حوضه‏ هاي آبخيز و تعيين الگوي كشت بهينه در برنامه ‏ريزي‏ هاي كشاورزي استفاده شده است. روش‏ هاي مديريت و برنامه ‏ريزي براي تخصيص بهينه منابع به منظور به دست آوردن بيشترين منافع از مهم ترين ابزارهاي كاربردي در زمينه‏ هاي مختلف از جمله منابع طبيعي مانند منابع آب هستند. در اين تحقيق با استفاده از روش هاي بهينه سازي، از يك مدل تك هدفه برنامه ريزي خطي فازي براي بهينه سازي كاربري اراضي و از يك مدل بهينه سازي چند هدفه براي تخصيص بهينه منابع استفاده شد. براساس نتايج مدل تركيبي ارائه شده مي تواند مبنايي براي مديريت صحيح منابع باشد و تا حدود 12 درصد فرسايش خاك را كاهش دهد. همچنين نتايج نشان داد در شرايط بهينه سطح اختصاص يافته به اراضي كشت ديم 59 درصد كاهش و سطح اراضي مرتعي، كشت آبي، باغ ها و بيشه ها به ترتيب 1، 9، 94 و 229 درصد افزايش مي يابد. شايان يادآوري است كه مدل جديد ارائه شده، نوعي مدل سازگار با شرايط اجتماعي و اقتصادي حوضه آبخيز است و مي توان از آن براي استفاده بهتر و نيز حفظ و احياي منابع طبيعي موجود استفاده كرد و آن را به عنوان نوعي مدل مبتني بر شرايط زيست محيطي معرفي كرد.

Over the past few decades, several models such as the LP model have been used for managing watersheds and determining optimal cultivation pattern for agricultural planning. Management and planning methods are the most important applied tools of management science for optimal allocating resources in order to gain the most profits in the different fields including natural resources, water resources. In this research, using optimization methods, a single objective fuzzy linear programming model was used to land use optimization and a multi objective optimization model for optimal allocation of resources. The results showed that the proposed combined model can be the base for correct management of resources and decrease the amount of soil erosion to 12 percent.Also, the results indicated that under optimized condition, the area allocated to dry farming lands will decrease about 59% and the area of rangelands, irrigated agricultures, gardens and forest plantation will increase about 1%, 9%, 94% and 229% respectively. It is mentioned that the new produced model is a model which is compatible with social and economic condition of watershed and can apply for better use, conservation and rehabilitation of existent natural resources and can be introduce as model which is on the basis of environmental approach.